Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
(Κ.Ν.Λ. Β΄ Λυκείου, σσ. l8l-l83)
Άσκηση
Σχηματίστε ανά 3 μαθητές ομάδες και απαντήστε ομαδοσυνεργατικά σε 3-4 ερωτήσεις. Τις απαντήσεις σας καταγράψτε τις σε λογισμικό παρουσίασης, όπου σε κάθε διαφάνεια θα απαντάτε σε μια ερώτηση. Η πρώτη διαφάνεια θα έχει τον αριθμό της ομάδας και τα ονόματά σας.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
- Το διήγημα ανήκει στον κύκλο των σκιαθίτικων διηγημάτων του Παπαδιαμάντη. Ποιες εικόνες οριοθετούν το συγκεκριμένο αυτό περιβάλλον;
- Στο διήγημα υπάρχουν δύο μοιρολόγια, της γρια-Λούκαινας και της φώκιας. Πού αναφέρεται το καθένα και ποιο μεταδίδει ισχυρότερη συγκίνηση; Μπορείτε να εξηγήσετε γιατί;
- Ποια στάση ζωής εκφράζουν οι δύο τελευταίοι στίχοι του μοιρολογιού της φώκιας (που είναι και χαραγμένοι στην προτομή του συγγραφέα στη Σκιάθο); Συμφωνείτε; Αιτιολογήστε την απάντησή σας.
- «Ο Παπαδιαμάντης εμφανίζεται στερεότυπα ηθογραφικός και εντονότερα κοινωνικός. Πλάι στα ποιητικά και λυρικά επικρατούν πιο έκδηλα τα ρεαλιστικά στοιχεία…» Να τεκμηριώσετε την παραπάνω άποψη του Κ. Στεργιόπουλου βρίσκοντας στο κείμενο δύο στοιχεία που να φανερώνουν τον ηθογραφικό χαρακτήρα του διηγήματος και δύο στοιχεία ρεαλισμού.
- Να χαρακτηρίσετε τη γριά Λούκαινα όπως εμφανίζεται μέσα στο διήγημα.
- Να σχολιάσετε (το πολύ με 90 λέξεις) τις φράσεις: «Κι εξακολούθησε τον δρόμον της. Κι η γολέτα εξηκολούθει ακόμη… εις τον λιμένα. Κι ο μικρός βοσκός εξηκολούθει να φυσά τον αυλόν του εις την σιγήν της νυκτός»
- Προσδιορίστε τον χρόνο του διηγήματος και ερμηνεύστε την λειτουργία του στην πλοκή του διηγήματος.
- (α) Ποια είναι τα πρόσωπα του διηγήματος και (β) πώς συνδέονται μεταξύ τους;
- (α) Πώς περιγράφεται η Ακριβούλα και (β) τι νομίζετε ότι συμβολίζει η κάθοδός της στο μονοπάτι;
- Ποια στοιχεία προετοιμάζουν τον αναγνώστη για τον θάνατο της Ακριβούλας και πώς κλιμακώνεται στο διήγημα η σκηνή του θανάτου της;
- Ποιος είναι ο ρόλος του μικρού βοσκού στο διήγημα;
- Ποια στοιχεία μας παραθέτει ο συγγραφέας για την προσωπική ιστορία της γριάς-Λούκαινας; ή Προσδιορίστε τα χαρακτηριστικά της γριάς-Λούκαινας μέσα από τις εκδηλώσεις της (κατά την πορεία της προς τη θάλασσα, την αφήγηση των αναμνήσεών της και κατά την επιστροφή της).
- Υπογραμμίστε την σωστή απάντηση στην παρακάτω ερώτηση και αιτιολογήσετε την απάντησή σας:
α) συμμετέχει έμμεσα στα γεγονότα
β) τα παρουσιάζει αντικειμενικά και απρόσωπα
γ) τα σχολιάζει και τα ερμηνεύει
δ) τα παρουσιάζει φαινομενικά μόνο ψυχρά.
- Ποιες αφηγηματικές τεχνικές χρησιμοποιεί ο συγγραφέας;
- Στο διήγημα υπάρχουν πολλά μερικότερα θέματα (σκηνές, εικόνες, αναφορές) που σχετίζονται είτε με την ζωή είτε με τον θάνατο (να τα επισημάνετε).
- Ποια εκφραστικά μέσα (εικόνες, μεταφορές, προσωποποιήσεις, επαναλήψεις, εσωτερικός μονόλογος, επαναλήψεις, αντιθέσεις κλπ) εντοπίζετε στο κείμενο;
- Σε τι συνίσταται η ιδιομορφία της γλώσσας του Παπαδιαμάντη;
- Το διήγημα τελειώνει με τρόπο όχι ρεαλιστικό, αλλά ποιητικό. Νομίζετε ότι προϋπάρχουν στο διήγημα ποιητικά στοιχεία που κορυφώνονται στο τέλος;
- Αναζητήστε στο κείμενο τα εικαστικά, θεατρικά ή μουσικά στοιχεία, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά σας, και προσπαθήστε να τα αποδώσετε με το δικό σας προσωπικό ύφος σε όποια μορφή θέλετε (λεύκωμα ζωγραφικών εικόνων, ηχογράφηση, συγγραφή διαλόγων-μονολόγων ή άλλο).
- Αφού συγκεντρώστε ό,τι υλικά μπορείτε να βρείτε (γραπτά, αναγνώσεις, μουσικές, εικόνες, video κλπ.) και δημιουργήστε ένα (.pps) Power Point με δικές σας γέφυρες, αναγνώσεις, σχόλια κλπ., όπου παρουσιάζετε το "Μοιρολόγι της φώκιας".
- Δραματοποιήστε κάποια σκηνή από το διήγημα και βιντεοσκοπήστε την. Στη συνέχεια κάντε το μοντάζ και αναρτήστε την στο blog ή στο Youtube.
- Μελετήστε την αφηγηματολογία του Παπαδιαμάντη στο «Μοιρολόγι» και καταγράψτε την πλοκή. Σκεφτείτε ως σκηνοθέτες και ετοιμάστε το σενάριο της δικής σας κινηματογραφικής ταινίας σε word με πίνακα ή Excel.
