Παίδες, το Φροντιστήριο αυτής της Πέμπτης 8/11/2018 δεν θα γίνει, οπότε ανανεώνουμε το ραντεβού μας για την μεθεπόμενη Πέμπτη 15/11/2018.

Κι αν σας λείπουν τα θέματα για περίληψη, ασκήσεις ή έκθεση, ορίστε ένα:

Επιθετικότητα -Βία -Εγκληματικότητα: Έμφυτα ή επίκτητα χαρακτηριστικά;

Α Η διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός ατόμου επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, που επιδρούν σ' αυτήν, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Τέτοιοι παράγοντες είναι το φυσικό περιβάλλον, η «κοινωνική μαθητεία», σύμφωνα με τους κοινωνιολόγους (επιδράσεις απ' το κοινωνικό περιβάλλον), η κληρονομικότητα καθώς και η προσωπική στάση του κάθε ατόμου, ο τρόπος δηλαδή που βιώνει τα γεγονότα. Συνεπώς, η προσωπικότητα καλλιεργείται με άξονα τόσο τα έμφυτα όσο και τα επίκτητα χαρακτηριστικά.

Β Τα έμφυτα στοιχεία απορρέουν από την κληρονομικότητα, δηλαδή το γενετικό υλικό που προσδιορίζει τα εξωτερικά, αλλά και αρκετά από τα εσωτερικά χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με την άποψη πολλών επιστημόνων, ο άνθρωπος έρχεται στον κόσμο με γενετική επάρκεια ή ανεπάρκεια κάποιων στοιχείων, που επηρεάζουν αποφασιστικά τη ζωή του. Για παράδειγμα, μπορεί ένα άτομο να έχει γενετική συναισθηματική επάρκεια σε σχέση με ένα άλλο που έχει γενετική επιθετική επάρκεια. Αυτό το υπάρχον γενετικό δομικό υλικό, κατά πολλούς, έχει σημαντικό αντίκτυπο στη διάπλαση της προσωπικότητας. Όταν ένα άτομο έχει επιθετικές τάσεις από καταβολής του, τότε μπορεί να εκτραπεί πιο εύκολα και ν' ακολουθήσει πορεία καταστροφική, χωρίς αυτό να είναι και απόλυτο.

Γ Πέρα, όμως, από την επίδραση που ασκεί ο παράγοντας «κληρονομικότητα» στηνόξυνση των φαινομένων βίας και εγκληματικότητας, είναι αδιαμφισβήτητο πως τοευρύτερο κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον καθώς και η στάση μας απέναντι στη ζωή συνιστούν τους ακρογωνιαίους λίθους πάνω στους οποίους θεμελιώνεται αυτή η σύγχρονη μάστιγα.

Δ Καταρχήν, η επικράτηση του στείρου τεχνοκρατικού πνεύματος αποπροσανατολίζει τους ανθρώπους, γιατί παγιώνει την αντίληψη ότι η ευτυχία αγοράζεται, είναι εμπορεύσιμο είδος. Ο άνθρωπος μαγεύεται στην ιδέα της υλικής, ευδαιμονίας, αγωνίζεται για το «έχειν», παραθεωρεί το «είναι». Αυτό διογκώνεται με τη διαφήμιση και μέσω των μηχανισμών της ωραιοποίησης, της προπαγάνδας, της υπερπληροφόρησης ο άνθρωπος μετατρέπεται σε υποχείριο. Προκειμένου, λοιπόν, να υλοποιήσει τους παραπάνω «ύψιστους» σκοπούς του, προβαίνει ακόμη και σε αντικοινωνικές ενέργειες, που απειλούν τα θεμέλια της κοινωνικής αρμονίας.

Ε Αυτή η υλιστική–υπερκαταναλωτική νοοτροπία είναι απόρροια και της όλης βιομηχανοποίησης της σύγχρονης ζωής, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος υπερεργάζεται, τυποποιείται, υποδουλώνεται στη μηχανή και λησμονεί τον αγώνα για την πραγμάτωση των υψηλών ηθικοπνευματικών αξιών, που τον καταξιώνουν και τον αναδεικνύουν σε αληθινά ελεύθερη οντότητα. Μη έχοντας, λοιπόν, τα κατάλληλα ηθικοπνευματικά ερείσματα, πολλοί είναι εκείνοι που αποχαλινώνονται, οδηγούνται σε αθέμιτα μέσα, στη βία, το έγκλημα. Τη στιγμή μάλιστα που οι κοινωνίες των σημερινών μεγαλουπόλεων είναι απρόσωπες, λόγω της υπερσυσσώρευσης και ταυτόχρονης ανωνυμίας και αποξένωσης των ατόμων που ζουν σ' αυτές, περιορίζεται ο κοινωνικός έλεγχος, αποδυναμώνεται η γνήσια ανθρώπινη επαφή και η προσπάθεια για αλληλοσυμπλήρωση, και έτσι η επιρρέπεια στη βία και την αντικοινωνικότητα αυξάνεται.

ΣΤ Η υπερανάπτυξη της τεχνολογίας έχει επιφέρει τη συνθετότητα των κοινωνικών δομών, την αύξηση των απαιτήσεων και την πολλαπλότητα των μηνυμάτων. Οι ρυθμοί γίνονται εξαιρετικά γρήγοροι και μέσα στο σκηνικό αυτό ο άνθρωπος συχνά εγκλωβίζεται, καθώς συρρικνώνεται ο ζωτικός χώρος για προσωπική του έκφραση, ο ίδιος ασφυκτιά σ' ένα πλέγμα πολλαπλών και αντιφατικών κοινωνικών ρόλων άγχεται, και σε αρκετές, δυστυχώς, περιπτώσεις διοχετεύει με τη μορφή εκτόνωσης, και πιθανόν βίας, αυτή τη συσσωρευμένη ενεργητικότητα του.

Ζ Η έξαρση φαινομένων βίας και εν γένει αντικοινωνικότητας οφείλεται κατά πολύ στην έλλειψη σταθερών ηθικών σημείων αναφοράς, η οποία προέρχεται από τη γενικότερη ηθική έκπτωση της εποχής μας. Αυτή προσδιορίζεται ως απώλεια του μέτρου και του ορίου, απομάκρυνση από συλλογικά οράματα και υγιείς προσανατολισμούς, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να παραμένει εσωτερικά μετέωρος. Αυτή η ηθική κρίση συνοδεύεται συχνότατα από τον υπερτονισμό των ατομικών αναγκών σε βάρος της κοινωνικής μας αποστολής, κατάσταση που εξωτερικεύεται μέσω του στείρου ανταγωνισμού, ο οποίος αναπαράγει μαζικά τη βία και το έγκλημα.

Η Η καλλιέργεια της παιδείας αποτελεί ουσιαστικό μηχανισμό αναχαίτισης αυτής τηςαπάνθρωπης συμπεριφοράς. Σήμερα, όμως, τόσο ο ίδιος ο άνθρωπος με τη στάση του όσο και οι βασικοί φορείς παιδείας αδυνατούν να καλλιεργήσουν γνήσια μορφωτικά εναύσματα. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν επεξεργάζεται τα μηνύματα που δέχεται καθημερινά, ακολουθεί την πορεία της «ήσσονος» προσπάθειας, είναι αλαζόνας και υπερόπτης. Χωρίς ταυτότητα και ευαισθησίες, ακολουθεί τη διαδικασία της ψυχρής λογικής, γεγονός που τον καθιστά έρμαιο των παθών του. Και είναι δεδομένο πως το πάθος δημιουργεί καταστάσεις βρασμού, που δεν ελέγχονται και συχνά οδηγούν στο έγκλημα.

Θ Η εκπαίδευση, ως θεμελιώδης παράγοντας αγωγής, με την κρίση και τη δυσλειτουργία της, δεν ανανεώνει το πνεύμα των νέων στο βαθμό που θα έπρεπε, διότι στηρίζεται στη στείρα αποστήθιση γνώσεων με ημερομηνία λήξης, καθώς και στον άγονο εγκυκλοπαιδισμό. Επιπλέον, παρατηρείται μια μαζική παραγωγή τυποποιημένων μαθητών, που κάθε άλλο παρά αναβαθμίζει τη νεολαία μας. Αλλά και ο ανταγωνισμός στο πλαίσιο της βαθμοθηρίας για την είσοδο στο πανεπιστήμιο, συνιστά αφορμή για εμπέδωση ενός ωφελιμιστικού πνεύματος, που, πολλές φορές, μεταστοιχειώνεται σε αντικοινωνικότητα.

Ι Βασικός φορέας παιδείας, ο οποίος ευθύνεται για την κατίσχυση των παραπάνω φαινομένων, είναι η οικογένεια. Άλλοτε η αδιαφορία για ουσιαστική μόρφωση του παιδιού, άλλοτε οι αντιφατικοί γονεϊκοί ρόλοι, άλλοτε η διεύρυνση του χάσματος γενεών, με εκδηλώσεις όπως οι συγκρούσεις και η απομάκρυνση από την οικογενειακή εστία, δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για τη διαιώνιση της εγκληματικότητας και της βίας, αφού απουσιάζουν η ζεστασιά και η επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας.

ΙΑ Υπάρχουν, όμως, και άλλοι ουσιαστικοί θεσμοί που συντείνουν στο πρόβλημα της κοινωνικής νοσηρότητας. Η λειτουργία της πολιτικής σήμερα είναι υποτονική σε σχέση με την πραγματική της αποστολή. Ο επαγγελματισμός των πολιτικών και η αδυναμία ικανοποίησης ζωτικών λαϊκών αιτημάτων καλλιεργούν την εμπάθεια και τη διαίρεση στο κοινωνικό σώμα. Ο πολιτικός φανατισμός μετατρέπεται συχνά σε βία, ενώ τα αναξιοκρατικά φαινόμενα και οι κοινωνικές αδικίες, που ενισχύονται από την ύπαρξη πελατειακών σχέσεων, προκαλούν διχόνοια ή οδηγούν και σε ακραία επιθετικότητα.

Ερωτήσεις

Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο. (180 λέξεις) (25 μόρια)

Β1. Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει το συγκεκριμένο κείμενο και γιατί; (7 μόρια)

2. «Άλλοτε η αδιαφορία για ουσιαστική μόρφωση ...της εγκληματικότητας και της
βίας» (Ι§): Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. (3 μόρια)

3. Ποιον άλλο τίτλο θα μπορούσατε να δώσετε στο συγκεκριμένο κείμενο; (3 μόρια)

4. Να σχολιάσετε τη συνεκτικότητα του κειμένου στις §§ Ε΄, ΣT΄, και Ζ΄. (6 μόρια)

5. Να αποδώσετε με απλούστερα λόγια το νόημα των φράσεων: «ήσσονος» προσπάθειας, πελατειακών σχέσεων, μορφωτικά εναύσματα, ζωτικών αιτημάτων,
γενετικό δομικό υλικό. (3 μόρια)

6. Να επισημάνετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα πάντα με το νόημα του κειμένου:

α. Το σημαντικότερο αίτιο της βίας -εγκληματικότητας είναι η κρίση που διέρχεται ο θεσμός της οικογένειας.

β. Οι νέοι σήμερα δεν αντλούν απ’ το σχολείο την πολύπλευρη καλλιέργεια που είναι το σπουδαιότερο μέσο άμυνας απέναντι στην αντικοινωνική συμπεριφορά.

γ. Η αποξένωση και η ανωνυμία των σημερινών μεγαλουπόλεων δεν είναι ο κυριότερος λόγος διεύρυνσης της εγκληματικότητας. (3 μόρια)

Γ.

Σε πολιτιστική εκδήλωση που πραγματοποιείται στο πνευματικό κέντρο του δήμου σας για την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού συζητείται το θέμα της αύξησης της παιδικής εγκληματικότητας και επιθετικότητας στις μέρες μας. Υποθέστε ότι παρουσιάζετε μια ομιλία σχολιάζοντας και αναλύοντας το θέμα αυτό. Τι θα λέγατε; Να τονίσετε την επίδραση των ΜΜΕ στην όξυνση του προβλήματος. (600 λέξεις)(50 μόρια)