Εφηβεία και μόδα

Εφηβεία και μόδα: Πώς βλέπουν οι έφηβοι τη μόδα

Ζέφη Καλλίτση, 25/3/2012

1. Η εφηβεία είναι μια δύσκολη εποχή για κάθε άνθρωπο, κυρίως συναισθηματικά. Αρχίζουν οι προβληματισμοί, κάποιες φορές και οι συγκρούσεις και είναι το στάδιο πριν από την ενηλικίωση. Παρακολουθώντας τους εφήβους παρατηρούμε ότι η εμφάνιση τους και ο τρόπος με τον οποίο ντύνονται δίνουν πολλές πληροφορίες για την ψυχολογία τους, τον τρόπο σκέψης και γενικά την προσωπικότητά τους. Με την πρώτη κιόλας ματιά είναι εύκολο να αντιληφθούμε ότι οι έφηβοι έχουν την τάση να ακολουθούν τη μόδα και αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους.

Ανάγκη για ομαδοποίηση

2. 1διαίτερα σε αυτή τη φάση της ζωής τους οι έφηβοι έχουν μεγάλη ανάγκη να ενταχθούν σε ένα σύνολο και να ανήκουν σε μια ομάδα. Το ίδιο στυλ ντυσίματος είναι μια απόδειξη ότι έχουν κοινές ιδέες, κοινούς προβληματισμούς και συνήθως υιοθετούν έναν κοινό τρόπο συμπεριφοράς. Στην περίπτωση αυτή λοιπόν οι έφηβοι βρίσκουν τη μόδα σαν έναν τρόπο για την ένταξή τους σε κάποια ομάδα.

Δημιουργία προτύπων

3.    Είναι γεγονός ότι τα μοντέλα που επιδεικνύουν τη μόδα είναι συνήθως άτομα στην εφηβεία ή λίγο μετά. Είναι εύκολο λοιπόν για τα άτομα στην περίοδο της εφηβείας να ταυτιστούν με τα μοντέλα ίσως και να θέλουν να τους μοιάσουν. Στις περιπτώσεις αυτές η μόδα λειτουργεί δημιουργώντας πρότυπα, γεγονός ιδιαίτερα επικίνδυνο, εάν οι έφηβοι δεν έχουν την κατάλληλη καθοδήγηση από το περιβάλλον τους.

Αναγνωρισιμότητα

4.    Μια ακόμα ανάγκη των εφήβων η οποία εξωτερικεύεται μέσω της ενασχόλησης τους με τη μόδα είναι η ανάγκη για αναγνωρισιμότητα. Για τον λόγο αυτό έχουν την τάση να θέλουν να ταυτιστούν οι έφηβοι με διάσημα πρόσωπα. Επόμενο είναι να ακολουθούν και το στυλ του ανθρώπου που θαυμάζουν. Με τον τρόπο αυτό ανταποκρίνεται η μόδα στην ανάγκη των εφήβων για αναγνώριση έστω στο κοντινό τους περιβάλλον.

Η ανάγκη των εφήβων να ξεχωρίζουν

5.   Μια ιδιαίτερη ανάγκη των ατόμων στην ηλικία αυτή είναι να ξεχωρίζουν από το πλήθος και τους ομοίους τους. Στις περιπτώσεις αυτές οι έφηβοι χρησιμοποιούν τη μόδα στην ακραία της μορφή με σκοπό να διαφέρουν και να τραβήξουν το ενδιαφέρον. Έτσι φτάνουν σε σημείο να ντύνονται ιδιαίτερα εκκεντρικά και το αποτέλεσμα είναι να τραβούν τα βλέμματα όχι πάντα με θετικό τρόπο. Ο φόβος τους μήπως δεν γίνουν αποδεκτοί από τους συνομηλίκους τους, τους οδηγεί σε ακραίες εμφανίσεις οι οποίες τους δίνουν μια αίσθηση ανωτερότητας και δύναμης. Μια αίσθηση που ισχύει όμως μόνο για τη δική τους οπτική, τις περισσότερες φορές.  (Διασκευασμένο κείμενο)

                    

Θέματα

Α1. Σύμφωνα με το κείμενο ποια χαρακτηριστικά του εφήβου τον ωθούν να ακολουθεί τις επιταγές της μόδας; (60-80 λέξεις) (μονάδες 15)

Α2. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τέταρτη παράγραφος; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορά και των λέξεων συνοχής. (μονάδες 10)

Β1. Να εντοπίσετε πέντε επίθετα που χρησιμοποιούνται στην πέμπτη παράγραφο και να δείξετε τη λειτουργία τους στον λόγο. (μονάδες 10)

Β2. Να δώσετε έναν δικό σας τίτλο στο κείμενο και να προσδιορίσετε αν είναι κυριολεκτικός ή συνυποδηλχοτικός/μεταφορικός. (μονάδες 15)

Γ. Με βάση τα αποτελέσματα έρευνας με ερωτηματολόγια, που έκανε το τμήμα .σας στο πλαίσιο της Ερευνητικής Εργασίας με θέμα «Έφηβοι και Μόδα» να συντάξετε ανοιχτή επιστολή που θα την αναρτήσετε στο ιστολόγιο του σχολείου σας, με την οποία θα ενημερώσετε σύντομα τους αναγνώστες σχετικά με τους λόγους για τους οποίους οι έφηβοι «ενδίδουν» στη μόδα. Τι θα προτείνατε ως επιστολογράφος στους εφήβους για την αντιμετώπιση των κινδύνων που ελλοχεύουν στην τάση τους αυτή; (350-400 λέξεις) (μονάδες 50)

1° κείμενο: Το χάσμα των γενεών δεν κοιτάει γενιές

Μαρίλια Παπαθανασίου, εφημ. Καθημερινή 15/6/2005

Το χάσμα των γενεών δεν είναι ασφαλώς καινούργια υπόθεση. Στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ο κινηματογράφος, αρχής γενομένης από τον Τζέιμς Ντιν, δημιούργησε είδωλα νέων που εξεγείρονται κατά των γονιών τους και κατά της τακτοποιημένης τους ζωής. Ύστερα ήρθε η δεκαετία του 1960 που «σάρωσε» τον παλιό κόσμο. Οι νέοι αποθεώθηκαν. Έγιναν πρωταγωνιστές της Ιστορίας, την έγραφαν οι ίδιοι με τις ιδέες τους, τις διαδηλώσεις τους, τη μουσική τους, τα ρούχα, τις κάθε είδους απελευθερώσεις τους ως λάβαρο. Ύστερα και οι φερέλπιδες αυτοί νέοι τακτοποιήθηκαν. Με μια ουσιαστική διαφορά. Σε αντίθεση με τους γονείς τους. που μετά τον πόλεμο, ένιωσαν ότι τα γεγονότα τους ξεπέρασαν, οι τότε νέοι της δεκαετίας-τοτέμ, κάνουν ακόμη κουμάντο στις περισσότερες δυτικές χώρες. Μονοπωλούν το πολιτικό προσκήνιο, τις ιδεολογικές διαμάχες, αν θεωρήσουμε ότι υπάρχουν ακόμη, και δεσπόζουν στα πιο προνομιούχα κομμάτια του εργασιακού χάρτη. Τίποτε δεν μοιάζει να τους απειλεί. Στη Γαλλία το χτύπημα σε αυτή τη θρυλική γενιά, έρχεται από εκεί που είναι φυσικό να έρθει. Από τα παιδιά τους.

Δίνοντας στα βιβλία τους ενίοτε και εμπρηστικούς τίτλους, νέοι συγγραφείς, ηλικίας 30 έως 35 ετών, περνούν στην αντεπίθεση. «Δεν είμαστε τα παιδιά κανενός» του Ζακ Γκιγιεμπόν, (εκδ. Presses de la Rennaisance), («Τα πάθη του 30χρονου» της Μάρα Γκουαγιέ, (εκδ. Fayard) και κυρίως «Η γενιά του 69. Οι 30χρονοι δεν σας λένε ευχαριστώ» των Λοράν Γκιμιέ και Νικολά Σαρμπονό (εκδ. Michalon), ανοίγουν πυρ κατά των γονιών τους. Με επίγνωση ότι η Γαλλία είναι ίσως από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες όπου δοκίμια -και λίβελλοι- ξεσηκώνουν πάθη, οι Γκιμιέ και Σαρμπονό εξηγούν πώς οι αλλοτινοί νέοι της δεκεατίας του 1960 άλωσαν τη ζωή στη χώρα και δεν αφήνουν χώρο στα παιδιά τους, μολονότι διεκδικούν δάφνες προοδευτισμού. Δείτε τις ηλικίες των βουλευτών και των ευρωβουλευτών μας, λένε. Ο μέσος όρος είναι τα 50-55 χρόνια. Δείτε τους διανοούμενους, η ίδια αναλογία. Για όλους αυτούς εξακολουθούμε να είμαστε ανεγκέφαλοι, οι ανιαροί νεαροί, όπως τους σκίτσαρε η γνωστή γελοιογράφος Κλερ Μπρετεσέ. Μας οικτίρουν, με αγάπη ασφαλώς, που δεν τους μοιάζουμε. Και όμως οι αιώνιοι έφηβοι, που αδιαφορούν για τη Γαλλία που αλλάζει, για την άνοδο του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου του Λε Πεν, για την ανεργία που καλπάζει, για τα σκουπίδια που ξερνάει η τηλεόραση καθημερινά στα γαλλικά σπίτια, διαπραγματεύτηκαν για τους εαυτούς τους τις καλύτερες συντάξεις. Για να αποχωρήσουν από την παραγωγική διαδικασία και να συνεχίσουν να νεάζουν, ως ευτυχισμένοι συνταξιούχοι που θα κυκλοφορούν με ποδήλατα, όπως επιτάσσει το πνεύμα της αντικουλτούρας του οποίου θεωρούνται αποκλειστικοί εκφραστές.

Το ενδιαφέρον στο βιβλίο των Γκιμιέ και Σαρμπονό, αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύονται στο τρέχον τεύχος του Nouvel Observateur, είναι ότι οι δύο συγγραφείς δεν αμφισβητούν για να αμφισβητούν. Δείχνουν ότι έχουν παρακολουθήσει από κοντά τη γαλλική πραγματικότητα των τελευταίων ετών και έχουν συλλέξει στοιχεία, οικονομικά, πολιτισμικά και πολιτικά για να υποστηρίξουν τις θέσεις τους. Μακάρι να βρουν μιμητές. Θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον αντί για τα τόσα συνέδρια, συμπόσια, και ημερίδες που οργανώνονται κάθε τόσο ανά την ελληνική επικράτεια, σε κλίμα συνήθως ομφαλοσκοπικό -οι ίδιοι νέοι συγγραφείς και τα ίδια πάνω κάτω, ζητήματα λογοτεχνίας- να ασχοληθούν οι νεότεροι Έλληνες συγγραφείς με το «χάσμα των γενεών», αξιολογώντας και τα στοιχεία πρόσφατων κοινωνικών ερευνών. Εκτός και αν δεν ενοχλούνται από την χειραγώγηση της ελληνικής πραγματικότητας από ορισμένους αιώνιους εφήβους που δεν εννοούν να βάλουν στο συρτάρι τα νιάτα τους.  (Διασκευή)

2° Κείμενο: Η πορεία προς την ωριμότητα

του ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΜΑΣΕΡΟΥ, ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας, επιστημονικού συνεργάτη Παιδιατρικής Κλινικής Τμήματος Νοση/-ευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνου εκπαιδευτικού προγράμματος Βραχείας Δυναμικής Ψυχοθεραπείας. 3/6/2010

Η εφηβεία δεν είναι απλώς μια μεταβατική περίοδος μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της ενήλικης ζωής, αλλά ουσιαστικά αποτελεί μια ξεχωριστή εξελικτική φάση με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ψυχικές διεργασίες και αναπτυξιακούς στόχους. Κατά την εφηβεία επιτελείται μια σειρά έντονων και ραγδαίων αλλαγών στο σωματικό, συναισθηματικό, ψυχολογικό και κοινωνικό τομέα που δημιουργούν αισθήματα αναστάτωσης, ρευστότητα, αμφιταλάντευση και ενδυνάμωση των συγκρούσεων σε ενδοπροσωπικό και διαπροσωπικό επίπεδο.

Χαρακτηριστικά της εφηβείας είναι η εναντιωματική συμπεριφορά προς τους γονείς, η αποστασιοποίηση από το οικογενειακό περιβάλλον και η προσήλωση στην ομάδα συνομηλίκων, η αμφιθυμία, η ευερεθιστότητα, τα αισθήματα θλίψης, άγχους, μοναξιάς, πλήξης, ντροπής, η ταλάντευση μεταξύ υπέρμετρα υψηλής και χαμηλής αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης, ο πειραματισμός κλπ. Τα χαρακτηριστικά αυτά συνθέτουν την εικόνα της «ανωριμότητας» του εφήβου που συχνά αποτελεί την αφορμή έντονων συγκρούσεων μεταξύ του εφήβου και των γονέων του.

Οι γονείς κατά την περίοδο της εφηβικής αναστάτωσης νιώθουν προδομένοι, καθώς αισθάνονται ότι, αν και έχουν κάνει ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν το παιδί τους και έχουν προσφέρει περισσότερα σε αυτό από ό,τι οι ίδιοι είχαν λάβει από τους δικούς τους γονείς, αντιμετωπίζουν την αμφισβήτηση και την απόρριψή του. Συχνά οι γονείς αισθάνονται ότι χάνουν τον έλεγχο της κατάστασης και θεωρούν ότι οι συγκεκριμένες συμπεριφορές και στάσεις του παιδιού τους δεν είναι παρά η αρχή μιας αρνητικής εξέλιξης, την οποία πρέπει να αποτρέψουν με κάθε τρόπο. Η αντίληψη αυτή προκαλεί γονικές συμπεριφορές που επιδεινώνουν το αδιέξοδο, γιατί μεγαλώνουν το χάσμα μεταξύ εφήβου και των γονέων του και δρουν ανασταλτικά στην ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Για παράδειγμα, οι γονείς μπορεί να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν την ανυπακοή ή την επαναστατική συμπεριφορά του εφήβου χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα, όπως η υπερπροστατευτική, η επικριτική, η αυταρχική, η τιμωρητική, η αυστηρή ή η υπερβολικά υποχωρητική στάση. Άλλες φορές προσπαθούν να κερδίσουν τη συνεργασία του εφήβου μέσα από μια εναλλαγή υπέρμετρα αυστηρής και επιτρεπτικής συμπεριφοράς, με αποτέλεσμα τα όρια, οι ρόλοι και οι κανόνες να μην είναι ευδιάκριτα, σταθερά και κατάλληλα. (...) (Διασκευή)

Θέματα

Α1: Πώς ορίζει ο συγγραφέας του δεύτερου κειμένου την εφηβεία και ποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αποδίδει;

Α2: Με βάση το πρώτο κείμενο το χάσμα των γενεών είναι παλιό φαινόμενο που εκδηλώνεται σε όλες τις εποχές. Ποια ιδιαιτερότητα όμως επισημαίνει στον τρόπο που εκδηλώνεται το χάσμα ανάμεσα στους σημερινούς εφήβους και τη μεγαλύτερη γενιά;

Β1: Ο συντάκτης του δεύτερου κειμένου χρησιμοποίησε μεταξύ των άλλων και την αιτιολόγηση ως τρόπο ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου. Να αιτιολογήσετε την επιλογή αυτή και να αναφέρετε τις λέξεις συνοχής που δηλώνουν αιτιολόγηση.

Β2: «Στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ο κινηματογράφος, αρχής γενομένης από τον Τζέιμς Ντιν, δημιούργησε είδωλα νέων», «Η αντίληψη αυτή προκαλεί γονικές συμπεριφορές που επιδεινώνουν το αδιέξοδο» Να αναγνωρίσετε τη σύνταξη (ενεργητική - παθητική) των δύο φράσεων, να σχολιάσετε τη λειτουργία της και να την μετατρέψετε στην αντίθετή της.

Γ. Σε εκδήλωση-δημόσιο διάλογο που διοργανώνει το σχολείο σας με τη συμμετοχή μαθητών, γονέων, καθηγητών και εκπροσώπων των αρχών Αυτοδιοίκησης πάνω στα προβλήματα των σημερινών εφήβων, ως εκπρόσωποι της μαθητικής κοινότητας, στην προφορική εισήγησή σας (400-500 λέξεων) εκθέτετε τα αιτήματά σας προς όλες τις πλευρές για το πώς θέλετε να σας συμπεριφέρονται και να σας στηρίζουν, ώστε να αντιμετωπίζετε αποτελεσματικότερα τα προβλήματα της ηλικία σας.