Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2020

Νίκος Καββαδίας, Mal du départ

Νίκος Καββαδίας, Mal du départ[1]
Στην αδερφή μου Ζένια
Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων,
και θα πεθάνω μια βραδιά σαν όλες τις βραδιές,
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων.

Για το Μαδράς[2] τη Σιγγαπούρ[3], τ’ Αλγέρι[4] και το Σφαξ[5]
θ’ αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ, σκυφτός σ’ ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.

Θα πάψω πια για μακρινά ταξίδια να μιλώ
Σχετική εικόναοι φίλοι θα νομίζουνε πως τα ‘χω πια ξεχάσει,
κι η μάνα μου, χαρούμενη, θα λέει σ’ όποιον ρωτά:
« Ήταν μια λόξα νεανική, μα τώρα έχει περάσει…»

Μα ο εαυτός μου μια βραδιά εμπρός μου θα υψωθεί
και λόγο, ως ένας δικαστής στυγνός[6], θα μου ζητήσει,
κι αυτό το ανάξιο χέρι μου που τρέμει θα οπλιστεί,
θα σημαδέψει, κι άφοβα το φταίστη θα χτυπήσει.

Κι εγώ, που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ
σε κάποια θάλασσα βαθιά στις μακρινές Ινδίες,
θα ’χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ
και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες.
[Καββαδίας 1900: 41-42]

Στο ερμηνευτικό σας σχόλιο (200 λέξεων περίπου) να συσχετίσετε τον τίτλο με το περιεχόμενο του ποιήματος και να γράψετε για τη συναισθηματική κατάσταση του ποιητικού υποκειμένου.
Μουσική: Γιάννης Σπανός




[1] Mal du depart = πόνος της φυγής
[2] Μανδράς (ή Τσενάι) = μεγάλη πόλη της Ινδίας
[3] Σιγκαπούρη = νησιωτική χώρα, νότια της Μαλαισίας
[4] Αλγέρι = πρωτεύουσα της Αλγερίας (= ανάμεσα στο Μαρόκο και την Τυνησία)
[5] Σφαξ = η 2η μεγαλύτερη πόλη/λιμάνι της Τυνησίας
[6] στυγνός = αυτός που δεν νιώθει ή δεν έχει ευσπλαχνία, λύπηση, συμπόνια. Ο άκαρδος.

2 σχόλια:

Apostolos είπε...

Έχω την εντύπωση πως ο Καββαδίας χρησιμοποιεί (δεν τολμώ να πω επινοεί) τον τίτλο ως αντώνυμο του "Mal du pays" που όπως βλέπω στο γαλλικό λεξικό του Κ. Βαρβάτη είναι γνωστή έκφραση που σημαίνει "νοσταλγία". Γι' αυτό θα πρότεινα τη μετάφραση: "Πόθος της αναχώρησης / του απόπλου / του ταξιδιού" ή, σαφέστερα, "Καημός για ταξίδια". Ο Γ. Τράπαλης στο "Γλωσσάρι για το έργο του Νίκου Καββαδία" (σ.81) προτείνει τη μετάφραση: "το πάθος των αναχωρήσεων".

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Απόστολε, πολύ σημαντική πληροφορία. Εννοείται ότι θα την υιοθετήσω και θα κάνω στο μέλλον την αλλαγή της σημείωσης. Σε ευχαριστώ από καρδιάς.