Διδακτικό σενάριο: Η Εξερεύνηση του Διαστήματος

Από το Sputnik στο Voyager: Τα ιστορικά άλματα στην εξερεύνηση του διαστήματος. (2016, 7/10/2016)

Ερωτήσεις / Δραστηριότητες:

1. Ποιο είναι το θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε σε αυτή τη διδακτική ενότητα;
2. Το video ολοκληρώνεται με ένα ερώτημα. Για ποιον λόγο, κατά τη γνώμη σας, έγινε αυτή η επιλογή από τον δημιουργό του;
3. Ποια ερωτήματα προκάλεσε σε εσάς το video που παρακολουθήσατε;

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Η εξερεύνηση του διαστήματος

Η εξερεύνηση του διαστήματος είναι η φυσική εξερεύνηση των ουράνιων σωμάτωνκαι γενικά οτιδήποτεπεριλαμβάνει τις τεχνολογίες, την επιστήμη, και την πολιτική σχετικά με τις διαστημικές προσπάθειες.Στις 4 Οκτωβρίου 1957 δόθηκε μία μεγάλη ώθηση στον συγκεκριμένο τομέα, μετην εκτόξευση του Σπούτνικ 1, του πρώτου ανθρώπινου κατασκευάσματος που μπήκεσε τροχιά, η οποία έδωσε το έναυσμα για τον διαστημικό αγώνα μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης. Δύο άλλα διάσημα επιτεύγματα της πρώιμης αυτής περιόδου ήταν ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα, ο Γιούρι Γκαγκάριν με τοΒοστόκ 1 στις 12 Απριλίου 1961 (πάλι από την ΕΣΣΔ), και οι πρώτοι άνθρωποι στοφεγγάρι, οι Νηλ Άρμστρονγκ και Μπαζ Ώλντριν με το Απόλλων 11 μαζί με τον Μάικλ Κόλλινς (από τις ΗΠΑ). Μετά από 30 έτη ανταγωνισμού, η εστίαση των προσπαθειώνάρχισε να μετατοπίζεται από τις μεμονωμένες πτήσεις στο ανανεώσιμο υλικό (όπως τοαμερικανικό διαστημικό λεωφορείο και το αντίστοιχο σοβιετικό Μπουράν) και από τον ανταγωνισμό στη συνεργασία, όπως στο διεθνή διαστημικό σταθμό.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια ο ανταγωνισμός αναζωπυρώθηκε, αφού η Κίνα πραγματοποίησε επανδρωμένες αποστολές στο διάστημα, δημιούργησε μια μεγάλη βιομηχανία δορυφόρων και έφτιαξε σύστημα εξολόθρευσης δορυφόρων. Ύστερα από αυτέςτις ενέργειες ήρθε αντίδραση από τις ΗΠΑ και την Ρωσία. Οι ΗΠΑ έφτιαξαν και αυτέςσύστημα εξολόθρευσης δορυφόρων και άλλαξαν το διαστημικό τους πρόγραμμα, σχεδιάζοντας να δημιουργήσουν νέες διαστημικές κάψουλες και να ξαναπάνε στη Σελήνη το2020. Η Ρωσία έθεσε σχέδιο δημιουργίας νέας διαστημικής κάψουλας και κατασκεύασε στο Βοστότσνι (ανατολικές ακτές της Ασίας) από το οποίο θα έχει τη δυνατότηταπραγματοποίησης επανδρωμένων διαστημικών αποστολών από το 2018. […]

Η εξερεύνηση του διαστήματος (2017, 9 Ιουλίου)

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Γιατί είναι σκόπιμη η εξερεύνηση του Διαστήματος

Ενίοτε μας τίθεται από το κοινό το ερώτημα «Γιατί να δαπανούμε χρόνο, προσπάθεια και χρήμα για την εξερεύνηση του Διαστήματος, όταν υπάρχουν τόσα καθημερινά προβλήματα στη Γη που χρειάζονται αυτούς τους πόρους;». Η απάντηση είναι τριπλή.

Πρώτον, επειδή από τη φύση μας είμαστε περίεργοι. Οποιαδήποτε ενέργεια που ξεπερνά την αυτοσυντήρηση, οφείλεται καταρχήν στην πνευματική ανησυχία του ανθρώπου.

Δεύτερον, επειδή το Διάστημα είναι ένα πρώτης τάξεως παρατηρητήριο για την κατανόηση και προστασία του πλανήτη μας. Θυμίζουμε τη διαπίστωση της μείωσης του στρώματος όζοντος από δορυφορικές μετρήσεις.

Τρίτον, και εδώ θα σταθούμε περισσότερο, επειδή υπάρχει ανάγκη επέκτασης του ζωτικού χώρου της ανθρωπότητας.

Εύλογη είναι ίσως η επόμενη απορία: μα πρέπει να επεκτείνουμε κι άλλο τον ζωτικό μας χώρο; Δεν μας αρκεί η Γη; Δυστυχώς δεν μας αρκεί για τρεις σημαντικούς λόγους.

Αν τα επιτεύγματα της ιατρικής συνεχιστούν, θα έχουμε δύο βαρυσήμαντα αποτελέσματα: μείωση της θνησιμότητας και αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Αυτά τα ομολογουμένως θετικά αποτελέσματα θα οδηγούν σε ολοένα και μεγαλύτερο παγκόσμιο πληθυσμό, ο οποίος θα αντιμετωπίσει προβλήματα χώρου, κατοικίας και διατροφής. Ας σημειώσουμε ότι η επέκταση των οικισμών/πόλεων γίνεται εις βάρος των εκτάσεων που είναι διαθέσιμες γιατην παραγωγή τροφής. Συνεπώς η πληθυσμιακή αύξηση επηρεάζει με διπλό τρόπο το επισιτιστικό πρόβλημα: αυξάνοντας τις ανάγκες και μειώνοντας τις διαθέσιμες καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Αλλά ακόμη κι αν η παραγωγή τροφής συνεχίσει να αυξάνεται και αυτή με νέες τεχνολογίες και καταφέρει να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του αυξανόμενου πληθυσμού, οι υπόλοιποι φυσικοί πόροι που είναι απαραίτητοι για τον πολιτισμό μας (ενέργεια και, κυρίως,οι -μη ανανεώσιμες- πρώτες ύλες) θα είναι μάλλον απίθανο να συνεχίσουν να επαρκούν. Ως εκ τούτου, η ανθρωπότητα θα αναγκαστεί να αποικίσει άλλους πλανήτες, όπως ακριβώς στο παρελθόν αποίκισε[1] άλλες περιοχές της Γης. Ας θυμηθούμε τον αποικισμό της Μικράς Ασίας, της δυτικής Μεσογείου και της νότιας Ιταλίας από τους αρχαίους Έλληνες μέχρι τον αποικισμό-κατάκτηση του Νέου Κόσμου από τους Ευρωπαίους. Μάλιστα, η περίπτωση της Αυστραλίας μπορεί να θεωρηθεί παράδειγμα επιτυχημένης μετατροπής ενός άγονου και αφιλόξενου κόσμου σε τόπο βιώσιμης ανάπτυξης. Ενώ στην Αυστραλία δεν υπήρχαν ούτε ενδημικά φυτά κατάλληλα για γεωργία ούτε ζώα που θα μπορούσαν να γίνουν οικόσιτα και κατά συνέπειαη ήπειρος αυτή δεν μπορούσε να συντηρήσει πολυάριθμες κοινωνίες, η κατάσταση άλλαξεμε την εισαγωγή φυτών και ζώων από την Ευρώπη. Το διαστημικό ανάλογο της Αυστραλίας είναι προς το παρόν ο Άρης, που, αν και άγονος και αφιλόξενος, έχει το δυναμικό να καταστεί κατοικήσιμος μέσω της μακρόχρονης και πολύπλοκης διαδικασίας της γεωπλασίας.

Ο δεύτερος λόγος επέκτασης του ζωτικού μας χώρου είναι ο κίνδυνος καταστροφής του πολιτισμού μας από φυσικά ή ανθρωπογενή αίτια. Τα ανθρωπογενή αίτια είναι τα όπλα μαζικής καταστροφής, αλλά και η αλλοίωση του περιβάλλοντος και του κλίματος από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Το κυριότερο φυσικό αίτιο μείζονος καταστροφής είναι η πρόσκρουση μεγάλου αστεροειδούς ή κομήτη στη Γη. «Μεγάλος» σημαίνει με διάμετρο μερικών χιλιομέτρων. Μια πρόσκρουση τέτοιου μεγέθους εκτιμάται πως συμβαίνει ανά 300 χιλιάδες χρόνια περίπου και βρίσκεται στο κατώφλι της παγκόσμιας καταστροφής. Αν και 300 χιλιάδες χρόνια είναι για τα ανθρώπινα μέτρα ομολογουμένως πολλά, πρόκειται απλώς για μια ενδεικτική χρονική κλίμακα, και φυσικά κανείς δεν γνωρίζει πότε «τελειώνουν»!

Τέλος, η έσχατη αιτία καταστροφής και κατά συνέπεια λόγος επέκτασης του ζωτικού μας χώρου είναι η μετατροπή του Ήλιου σε κόκκινο γίγαντα, που λόγω διαστολής θα καταπιεί τη Γη και τους υπόλοιπους πλανήτες του. Αυτό θα συμβεί σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, αλλά θα συμβεί σίγουρα, ακόμη και αν δεν έχουν συμβεί τα δύο προηγούμενα.

Η εξερεύνηση του Διαστήματος και η επέκταση της ανθρωπότητας συνδέονται πάντα και με την αναζήτηση ζωής, και μάλιστα νοήμονος ζωής, σε άλλους πλανήτες. Κλείνονταςτο άρθρο, θα ήθελα να σχολιάσω πως οι προσδοκίες «συνάντησης» με άλλα νοήμονα όντα είναι μάλλον υπερβολικές. Το σύμπαν είναι αχανές και είναι πολύ πιθανό δύο κόσμοι να «προσπεράσουν» ο ένας τον άλλον επειδή δεν ταυτίζονται τα επίπεδα του τεχνολογικού τους πολιτισμού. Αλλά ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι έρχεται η μέρα που αντικρίζουμε κάποιους εξωγήινους, θεωρώ εξαιρετικά απίθανη τη δυνατότητα επικοινωνίας. Ζούμε χιλιάδες χρόνια δίπλα σε νοήμονα όντα στον δικό μας πλανήτη (εννοώ τα ζώα, άγρια και εξημερωμένα) και η επικοινωνία μας μαζί τους παραμένει από περιορισμένη έως ανύπαρκτη. Αλλά, ακόμη και οι άνθρωποι διαφορετικών φυλών δυσκολεύτηκαν πολύ να επικοινωνήσουν και σε πολλές περιπτώσεις στην Ιστορία αλληλοεξοντώθηκαν (και δυστυχώς αλληλοεξοντώνονται). Εκτιμώ ότι η ανθρωπότητα είναι ακόμη ανώριμη και ανέτοιμη για συνάντηση με άλλες μορφές νοήμονος ζωής. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κλειστούμε στο καβούκι μας και να αποστρέψουμε το βλέμμα μας από τον ουρανό. Το έσχατο ταξίδι της ανθρωπότητας έξω από τα όρια της γήινης ατμόσφαιρας είναι δύσκολο και θα χρειαστεί προσπάθειες αιώνων για να επιτευχθεί.

Δαγκλής, Ι.Α. (2009, 9 Μαΐου). Γιατί είναι σκόπιμη η εξερεύνηση του διαστήματος.

Ερωτήσεις / Δραστηριότητες:

1. Τι είδους είναι τα κείμενα που διαβάσατε; Από ποια στοιχεία τους το καταλάβατε;
2. Ποιος είναι, κατά τη γνώμη σας, ο στόχος του συντάκτη κάθε κειμένου;
3. «Στις 4/10/1957 δόθηκε μία μεγάλη ώθηση στον συγκεκριμένο τομέα, με την εκτόξευση του Σπούτνικ 1, του πρώτου ανθρώπινου κατασκευάσματος που μπήκε σε τροχιά, η οποία έδωσε το έναυσμα για τον διαστημικό αγώνα μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης»: Σε ποια πιθανά ερωτήματα απαντούν οι πληροφορίες που περιέχονται στην πρόταση αυτή του «Κειμένου 1»;
4. Διαβάστε προσεκτικά την ε΄ παράγραφο («Ο δεύτερος λόγος … πότε “τελειώνουν”!») του «Κειμένου 2» και απαντήστε στα ερωτήματα: α) Ποια είναι η άποψη την οποία προσπαθεί να αποδείξει ο συγγραφέας; β) Ποια είναι τα δεδομένα πάνω στα οποία στηρίζει τον ισχυρισμό του; γ) Ποια γενική αρχή (που δε δηλώνεται σαφώς, αλλά υπονοείται) συνδέει τα στοιχεία αυτά με τον αρχικό του ισχυρισμό; δ) Ποιος είναι ο«αντίλογος» στον ισχυρισμό του συγγραφέα και με ποιον τρόπο τον αντιμετωπίζει;
5. Με ποια κριτήρια ομαδοποιήθηκαν οι πληροφορίες σε κάθε κείμενο; Ποια είναι η βασική διαφορά τους;
6. Παρατηρήστε στα δύο κείμενα το ύφος, τη στίξη, τα ρηματικά πρόσωπα, το είδος του λόγου (ονοματικός-ρηματικός), το μήκος των προτάσεων και το είδος της σύνδεσής τους. Σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε;

ΚΕΙΜΕΝΟ 3[1]

ΓΙΑΤΙ τα χρήματα που δίνουμε για τον Κομήτη

δεν διατίθενται σε ανθρώπους με ανάγκες ζωτικής σημασίας;

Ήταν αναπόφευκτο να συζητηθεί. Και το ερώτημα είναι θεωρητικά σωστό. (Να σημειώσω πάντως ότι όταν αποφασίστηκε και ξεκίνησε η αποστολή, πριν από 10 χρόνια, η οικονομική κρίση δεν είχε αγγίξει την Ελλάδα και την Ευρώπη η οποία και χρηματοδότησε τότε την αποστολή, - αντιθέτως λεφτά υπήρχαν και παραϋπήρχαν).

Έγραψε η φίλη μου η _erin, έχοντας, όπως πάντα, ωραία και ανθρωπιστικά κίνητρα, ένα σχόλιο στο άρθρο «13 εικόνες του κομήτη 67P»: «Αισθάνομαι πραγματικά την ανάγκη να ρωτήσω το εξής: ΓΙΑΤΙ αυτά τα χρήματα δεν διατίθενται σε ανθρώπους που έχουν σοβαρές ανάγκες ζωτικής σημασίας! Έχουμε τόση ευτυχία στον πλανήτη Γη ώστε να αναζητούμε τα μυστικά του διαστήματος; Λυπάμαι αλλά ειλικρινά απόψε (ειδικά με την καταιγίδα στην Αθήνα αλλά και τόσα άλλα) ντρέπομαι να πανηγυρίσω αυτό το επίτευγμα. Υπάρχουν άνθρωποι στον δρόμο που υποφέρουν και στερούνται τα στοιχειώδη, όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά παντού!».

Να μερικές πιθανές απαντήσεις που ίσως απαντούν στο ΓΙΑΤΙ της _erin:

• BlackHeart: Γιατί αυτό, είναι πρόοδος. Αυτό, κάποια στιγμή θα μας κάνει καλύτερους ως είδος, αν μπορεί να γίνει ποτέ κάτι τέτοιο. Το να βγούμε έξω από τα όρια του πλανήτη μας, είναι κάτι το οποίο δεν πληγώνει και δεν σκοτώνει κανένα. Γιατί δεν δοκιμάζεις να στρέψεις τα βέλη σου στις βιομηχανίες όπλων? Στις φαρμακοβιομηχανίες που δοκιμάζουν πειραματικά φάρμακα στην Αφρική? Και, μιας και πήγες σε πρόσφατο παράδειγμα, γιατί δεν διαμαρτύρεσαι στον τοπικό φορέα σου που δεν καθάρισε τα φρεάτια, ή, να το πάμε ακόμα παραπέρα, που μας άφησε όλους να χτίσουμε πάνω στα ρέματα της Αττικής?
• ΘοδωρηςΣ: Γιατί η εξερεύνηση, η προσπάθεια να λύσουμε τα μυστήρια της φύσης και τους σύμπαντος, να βρούμε απαντήσεις στα βαθειά ερωτήματα του ποιοι είμαστε, από πού ήρθαμε, και πού πάμε, είναι η κινητήρια δύναμη που έχει οδηγήσει τον άνθρωπο να βγει από τις σπηλιές και να εξερευνήσει, να ανακαλύψει, να εξελιχθεί. Η άλλη κινητήρια δύναμη ήταν πάντα το κέρδος, το χρήμα, η εξουσία. Μια από τις δυο αυτές δυνάμεις που κινούν τον κόσμο έχει θετικά αποτελέσματα για όλους μας, για ολόκληρη την ανθρωπότητα, και μας έχει δώσει γνώσεις που χρησιμοποιήσαμε σε ιατρικά επιτεύγματα, στην ενεργεία, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, και γενικά καλυτέρευση της ζωής μας, και ταυτόχρονα μια γεύση, μια ιδέα για το τι υπάρχει εκεί έξω, και το ποσό σημαντικοί ή ασήμαντοι είμαστε μέσα στην απεραντοσύνη τους διαστήματος. Η άλλη δύναμη μας έχει δώσει πολέμους, καταστροφή, θανάτους, τον φούρνο μικροκυμάτων και το ιντερνέτ. Αν κάπου πρέπει όντως να πάψουν να σπαταλούν χρήματα και να τα διαθέσουν στους φτωχούς και αδύνατους, ή για να παρέχουν πιο πολλές υπηρεσίες στους πολίτες, σε όσους έχουν ζωτική ανάγκη, αλλά όχι από την επιστήμη, και όχι από την εξερεύνηση του διαστήματος. Αλλιώς θα ήμασταν ακόμα σε σπηλιές, και ακόμα θα πολεμούσαμε μεταξύ μας.
• TolisKoskinas: Γιατί η κατάργηση του διαστημικού προγράμματος δεν συνεπάγεται οφέλη για τους αναξιοπαθούντες. ΔΕΝ είναι επιλογή της επιστήμης η πεινά και η ανέχεια, αλλά επιλογή της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Η έρευνα οφείλει να συνεχίζεται γιατί χρησιμοποιεί αλλά και προάγει την αιχμή της τεχνολογίας, κάτι που μακροπρόθεσμα έχει όφελος για όλους μας: από τους δορυφόρους και το ιντερνέτ, ως την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της παρασκευής εμβολίων. Α, και κάτι τελευταίο: η «αναζήτηση των μυστικών του διαστήματος» δεν είναι ένα παιχνίδι για ενήλικες εκατομμυριούχους ή «φαντασιόπληκτους» εφήβους, αλλά αντιθέτως αφόρα στο σύνολο της ανθρωπότητας καθώς μια ευρύτερη εικόνα για το τι γίνεται «εκεί έξω» είναι υπερβολικά χρήσιμη αυτή τη στιγμή, τόσο για την καλύτερη διαχείριση πόρων (καλυτέρα διαστημικό πρόγραμμα παρά νέοι πόλεμοι, σωστά ?) όσο και για την πρόοδο των κλάδων της επιστήμης που καθημερινά βελτιώνουν τη ζωή των κατά τα αλλά υπερεγωπαθών κατοίκων του «pale blue dot»[2].
• Agapoulas: ΓΙΑΤΙ δεν μπορούμε συνέχεια να ασχολούμαστε με τις λάθος επιλογές των ανθρώπων, και τους λόγους που τους έφεραν στα σημεία αυτά ώστε να στερούνται τα στοιχειώδη, να αποκεφαλίζουν κόσμο για να αποκτήσουν μια θέση στον παράδεισό τους, να αποδεκατίζουν πληθυσμούς ζώων για να φτάσουν τα 180 κιλά και μετά να τρέχουν στην Πρίνου γιατί η καρδιά τους δεν λειτούργει πια, να εξαπολύουν μύδρους για να αποκτήσουν μια θέση στην ηγεσία και να μετά να εξυπηρετήσουν ένα σύστημα. Ο καθένας θερίζει αυτά που σπέρνει, πάρτε το απόφαση. Εγώ αντίθετα λυπάμαι ΠΑΡΑ πολύ που το νέο αυτό δεν πήρε την διάσταση που έπρεπε από τα περισσότερα ελληνικά media ενώ αντίθετα η εκάστου βλακεία που λέει ο κάθε τυχάρπαστος Έλληνας πολίτικος θα παιχτεί και θα ξαναπαιχτεί.. Αυτό που με παρηγορεί είναι ότι το διάστημα με τα θαύματά του, θα βρίσκεται εδώ πολύ μετά την απολυτή καταστροφή του ανθρώπινου γένους, που άδω που τα λεμέ, μονό κακό έκανε…
• Azzurro: Έχεις δίκιο ότι θα μπορούσαμε να κλείσουμε της πληγές εδώ πρώτα. Το πρόβλημα είναι ότι ο άνθρωπος εξελίσσεται σε διάφορους τομείς άλλα αυτό δεν γίνεται με ένα συντεταγμένο τρόπο. Για παράδειγμα σε χώρες της μέσης ανατολής έχουν άλλα ήθη και έθιμα. Για παράδειγμα η μπούργκα και πολλά άλλα. Αυτό αυτόματος μας δημιουργεί προβλήματα ρατσισμού και άλλα. Από την άλλη η παγκοσμιοποίηση και η προσπάθεια στο να εξαλειφτούν οι τοπικές ιδιαιτερότητες είναι κάτι πάλι επικίνδυνο. Δυστυχώς ο πολιτισμός και η δομές που έχουμε μας οδηγούν σε καταστάσεις ύψους και βάθους. Τέλος θα πρέπει να καταλάβεις ότι η βιομηχανική επανάσταση μας οδήγησε στο να καταστρέφουμε τον πλανήτη άλλα είναι η τεχνολογία που θα διασφαλίσει την επιβίωση.
• Poet_of_Silence: Μπορεί να έχεις δίκιο ότι οι άνθρωποι χρειάζονται τη βοήθειά μας αλλά. Πρώτον και το πρόγραμμα αυτό να μην υπήρχε δεν σημαίνει ότι τα χρήματα θα πήγαιναν στους άστεγους ή στη θεραπεία του καρκίνου. Και δεύτερον αν το κοιτάξουμε το θέμα σε μακροπρόθεσμο επίπεδο η ανθρωπότητα πρέπει να ερευνήσει τα σχετικά με τους κομήτες και για πρακτικούς λόγους. Αποτελούν τον νούμερο ένα κίνδυνο για εξαφάνιση της ζωής στη γη. Αν κάποια στιγμή συγκρουστεί ένας μικρός κομήτης με τη γη έχουμε τελειώσει οριστικά. Όπως έγινε και με τους δεινόσαυρους. Οπότε οφείλουμε στις μελλοντικές γενιές να βρούμε τρόπους για να αντιμετωπίσουμε αυτή την απειλή.
• O_Mhtsos: Αναφέρεσαι σε πράγματα που είναι ασύνδετα και τα προσομοιάζεις με μια χαρακτηριστική ευκολία. Δεν είναι τα ίδια η ανθρώπινη προσπάθεια για κατανόηση της Φύσης με το ότι η ανθρώπινη κοινωνία είχε, έχει και θα έχει φτωχοδιάβολους και καταπιεσμένους από το Σύστημα. Ακόμη και εάν δεν πάρουμε την επιστήμη σαν αυτοσκοπό, τα αποτελέσματα τέτοιων προγραμμάτων ήταν και είναι τόσα που δίνουν στην Κοινωνία πολλά περισσότερα από όσα απαιτούν. Ακόμη και τεράστια προγράμματα σαν και το Απόλλο είχε τρομερή ανάπτυξη τεχνολογιών (με το boost στην ανάπτυξη των solid state electronics να είναι ίσως η σημαντικότερη) που τα καθιστά, σε βάθος χρόνου κρίσιμα για την ανάπτυξη της ανθρώπινης Κοινωνίας. Αυτός ο μηδενισμός ολοκλήρων τομέων της Επιστήμης κάποτε πρέπει να σταματήσει.
• Leontios: Οι πόροι που διατίθενται για την επιστήμη επ’ ουδενί δεν αφαιρούν από την ευτυχία της ανθρωπότητας. ΑΥΤΑ ΕΙΔΙΚΑ τα χρήματα, καλώς διατέθηκαν για τον συγκεκριμένο σκοπό, με τον ίδιο τρόπο που καλώς χρηματοδοτήθηκαν ιατρικές έρευνες και δεν πεθαίνει σήμερα το παιδί σου από μία απλή μόλυνση.
• trollolo: Αν μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα ουράνια σώματα που πιθανόν να μας αφανίσουν ως είδος ώστε να ξέρουμε πως να προστατευτούμε στο μέλλον, δεν είναι καλό να δίνονται και γι’ αυτόν το σκοπό; Γιατί πάντα ρίχνουμε το φταίξιμο στα διαστημικά προγράμματα αλλά όχι στα «έργα τέχνης» τύπου γαλάζιος καμβάς που πωλούνται εκατομμύρια ευρώ για να κάνουν μόστρα κάποιοι, στα iPhone και τα iPad, στη φοροδιαφυγή τρις ευρώ παγκοσμίως κάθε χρόνο και άλλα πολλά τέτοια παραδείγματα;
• xouftalo: Ο άνθρωπος, εκ φύσεως είναι περίεργο ον. Το πόσο έχουμε πάει μπροστά ως είδος, οφείλεται σε αυτή την ιδιαιτερότητα μας. Η περιέργεια μας και η ανάγκη για γνώση και απαντήσεις, δεν βασίζεται αναγκαστικά σε υλικές ή πρακτικές ανταμοιβές. Όταν ρώτησαν τον Έντμουντ Χίλαρι γιατί θέλει να ανέβει στο Έβερεστ, απάντησε «γιατί είναι εκεί!» Και οι φιλόσοφοι ιδέες παράγουν, αλλά κανείς ποτέ δεν αναρωτήθηκε γιατί υπήρξε ο Σωκράτης, ή τι στο διάολο καλό έκανε στην ανθρωπότητα. Ή ο Σέκσπιρ ή ο Πικάσο. Η ομφαλοσκόπηση σου (Σήμερα βρέχει στην Αθήνα......) είναι αχαρακτήριστη. Μάθε λοιπόν, ότι η ανισότητα και η δυστυχία στον πλανήτη μας είναι απόρροια πλεονεξίας και παιχνιδιών εξουσίας και όχι προϊόν μη αποτελεσματικής διανομής του παγκόσμιου πλούτου. Επίσης, η προσέγγισή σου για το πως πρέπει να πορευτούμε σε αυτή τη ζωή, είναι καθαρά εκτός πραγματικότητας. Βάση αυτής, επειδή ποτέ στον πλανήτη δεν υπήρξε ευτυχία και δικαιοσύνη θα πρέπει να απόσχουμε από οτιδήποτε παραγωγικό στον αιώνα τον άπαντα. Σαν την παλιά διαφήμιση που έδειχνε ένα πεινασμένο Αφρικανάκι και δίπλα έναν πύραυλο και έλεγε το απίστευτο: «τι κόσμος είναι αυτός που στέλνει ανθρώπους στο φεγγάρι και αφήνει παιδιά στη γη να πεινάνε» Λες και φταίει η NASA για την αδικία στον πλανήτη μας, ή αν δεν είχαμε πάει ποτέ στο φεγγάρι θα είχε εκλείψει η πείνα στη γη. Ηρέμησε μεγάλε. Ο υπολογιστής σου κοστίζει περισσότερο από το ετήσιο εισόδημα μιας φτωχής οικογένειας στο Μπαγκλαντές. Και αν τραβήξεις το καζανάκι σου στο σπίτι τρεις φορές απόψε, θα έχεις ξοδέψει δύο φορές περισσότερο πόσιμο (ναι πόσιμο είναι!) νερό από όσο έχει ημερησίως πρόσβαση για όλες τις ανάγκες της, μία τετραμελής οικογένεια στην Αγκόλα. Κι αυτά πλούτος αποστερημένος από τους φτωχούς είναι.
• De La Net: Αγαπητή _erin Θα έπρεπε να θεωρείς αυτά, και όσα άλλα χρήματα ξοδεύονται για την εξερεύνηση του διαστήματος, κεφάλαια σωστά διαθετημένα, που μάλιστα είναι κατά πολλά μεγέθη μικρότερα από αυτά που αληθινά απαιτούνται. Δεδομένων των συνθηκών στην Γη (υπερπληθυσμός, ακατάσχετη κατανάλωση των πόρων του μικρού μας πλανήτη, καταστροφή του περιβάλλοντος και τόσων άλλων) και επίσης με δεδομένο ότι το απόλυτο σύνολο του ανθρώπινου είδους κατοικεί σε αυτόν τον ευάλωτο και μικρό πλανήτη, έχουμε υποχρέωση στους απογόνους μας να δημιουργήσουμε την τεχνολογία και να αποκτήσουμε τις γνώσεις που απαιτούνται για να μπορούμε πρώτον να προστατέψουμε την Γη από κάποια διαστημική απειλή (κομήτης, αστεροειδής κτλ) αλλά και να μπορούμε να δημιουργήσουμε αποικίες σε όσο περισσότερα μέρη εκτός της Γης μπορούμε ούτως ώστε σε περίπτωση που αυτή καταστραφεί να υπάρχουν θύλακες του είδους μας που θα επιβιώσουν. Θέλεις να σταματήσουμε να πετάμε τα λεφτά μας σε άχρηστα πράγματα και να βοηθήσουμε τους άστεγους; Γιατί δεν κάνεις μια καμπάνια να κόψουν οι γυναίκες τα καλλυντικά και τις κρέμες και να στέλνουν αυτά τα λεφτά σε οργανισμούς προστασίας των απόρων; Και τα λεφτά θα ήταν πολλαπλάσια από αυτά που ξοδεύονται για την μελέτη του διαστήματος και θα γλίτωνες και ένα σωρό ζωάκια από τα πειράματα με κρέμες προσώπου και αντηλιακά στα εργαστήρια των εταιριών καλλυντικών…

                                                                         Δημοκίδης, Α. (2014, 22 Νοεμβρίου). Γιατί τα χρήματα που δίνουμε για τον Κομήτη δεν διατίθενται σε ανθρώπους με ανάγκες ζωτικής σημασίας;

ΚΕΙΜΕΝΟ 4

Απόψεις μαθητών

Άννα: Ενώ υπάρχουν τόσοι άνθρωποι στον κόσμο που πεθαίνουν από πείνα και αρρώστιες, εμείς ασχολούμαστε περισσότερο με τις μελλοντικές εξελίξεις. Παραμερίζουμε αυτούς τους ανθρώπους προσπαθώντας να τους ξεχάσουμε και να προχωρήσουμε προς τα μπρος. Κάθε χρόνο δαπανώνται δισεκατομμύρια δολάρια από μεγάλες εταιρίες για την εξερεύνηση του διαστήματος. Αν τα χρήματα που ξοδεύονται για την εξερεύνηση του διαστήματος χρησιμοποιούνταν προς όφελος εκείνων που έχουν ανάγκη και όχι εκείνων που πλουτίζουν, τότε θα μπορούσαν να ανακουφίσουν εκατομμύρια ανθρώπους από τα δεινά.

Βεατρίκη: Η πρόκληση της εξερεύνησης του διαστήματος είναι για πολλούς ανθρώπους πηγή έμπνευσης. Εδώ και χιλιάδες χρόνια κοιτάζουμε τον ουρανό και ονειρευόμαστε, με τη λαχτάρα να φτάσουμε στα αστέρια και να τα αγγίξουμε, με τη λαχτάρα να επικοινωνήσουμε με κάτι που μόνο στη φαντασία μας μπορεί να υπάρχει, με τη λαχτάρανα μάθουμε. Είμαστε μόνοι στο σύμπαν; Μεταφορικά, η εξερεύνηση του διαστήματος είναι ανάγκη για γνώση. Και είναι η ανάγκη για γνώση που κάνει τον κόσμο να προχωρεί. Ενώ οι ρεαλιστές μας θυμίζουν αδιάκοπα τα προβλήματα του παρόντος, οι ονειροπόλοι μας διευρύνουν το πνεύμα είναι τα οράματα, οι ελπίδες και οι επιθυμίες που θα μας οδηγήσουν στο μέλλον.

Ντίτερ: Καταστρέφουμε τα τροπικά δάση, γιατί στο υπέδαφος υπάρχει πετρέλαιο, σκάβουμε ορυχεία σε ιερές περιοχές για να βρούμε ουράνιο. Θα ήμασταν έτοιμοι να αφανίσουμε έναν ακόμη πλανήτη, για να λύσουμε προβλήματα που ίδιοι δημιουργήσαμε; Ασφαλώς! Η εξερεύνηση του διαστήματος ενισχύει την επικίνδυνη πεποίθηση ότι η ανθρωπότητα μπορεί να λύσει τα προβλήματά της, απλώνοντας όλο και περισσότερο την κυριαρχία τηςμστο περιβάλλον. Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να αισθάνονται ότι έχουν το δικαίωμα να καταχρώνται τις φυσικές πηγές -ποτάμια ή τροπικά δάση- εάν ξέρουμε ότι υπάρχει πάντα ένας άλλος κοντινός πλανήτης που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε. Έχουμε ήδη προξενήσει αρκετές καταστροφές στη Γη. θα έπρεπε να αφήσουμε το διάστημα στην ησυχία του.

Φέλιξ: Οι πόροι της γης εξαντλούνται πολύ γρήγορα. Ο πληθυσμός της γης αυξάνεται με τρομακτική ταχύτητα. Η ζωή δε θα μπορέσει να διατηρηθεί, εάν συνεχίσουμε να ζούμε με αυτό τον τρόπο. Η ρύπανση δημιούργησε την τρύπα του όζοντος. Τα γόνιμα εδάφη αρχίσουν να χάνονται και σε σύντομο διάστημα οι διατροφικοί πόροι θα ελαττωθούν. Ο υπερπληθυσμός έχει ήδη προκαλέσει λοιμούς και ασθένειες. Το διάστημα είναι μια απέραντη κενή περιοχή που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας. Ενθαρρύνοντας την εξερεύνηση του διαστήματος ίσως κάποια μέρα βρούμε έναν πλανήτη, όπου θα μπορέσουμε να ζήσουμε. Επί του παρόντος αυτό φαίνεται αδιανόητο, αλλά και μόνο η ιδέα της δυνατότητας ενός ανθρώπου να ταξιδέψει στο διάστημα, είχε θεωρηθεί άλλοτε απίθανη. Η διακοπή της εξερεύνησης του διαστήματος προκειμένου να επιλυθούν άμεσα προβλήματα, θα φανερώνει στενόμυαλοι και κοντόθωρη άποψη. Οφείλουμε να μάθουμε να νοιαζόμαστε όχι μόνο για αυτή τη γενιά, αλλά και για τις γενιές που θα ακολουθήσουν.

Κάθι: Το να αγνοήσουμε τι μπορεί να προσφέρει η εξερεύνηση του διαστήματος, θα ήταν μεγάλη απώλεια για την ανθρωπότητα. Η δυνατότητα να προχωρήσουμε σε πληρέστερη κατανόηση του σύμπαντος και της προέλευσής του είναι εξαιρετικά πολύτιμη και δεν πρέπει να παραμεληθεί. Η μελέτη άλλων ουρανίων σωμάτων μας έχει ήδη κάνει να συνειδητοποιήσουμε τα περιβαλλοντικά προβλήματα που θα μπορούσα να απειλήσουν τη Γη, εάν δε μάθουμε να ρυθμίζουμε σωστά τις δραστηριότητές μας. Ας σκεφτούμε τις έμμεσες επιπτώσεις της έρευνας των διαστημικών ταξιδιών. Η τελειοποίηση της τεχνολογίας των ακτίνων λέιζερ ή μιας σειράς άλλων ιατρικών θεραπειών μπορούν να αποδοθούν στη διαστημική έρευνα. Ύλες όπως το τεφλόν είναι καρπός της κατάκτηση του διαστήματος από την ανθρωπότητα. Οι νέες τεχνολογίες που δημιουργήθηκαν για τη διαστημική έρευνα μπορούν συνεπώς να έχουν άμεσα οφέλη για όλους.

Απόψεις μαθητών για την εξερεύνηση του διαστήματος. (χ.χ.).

Ερωτήσεις - Δραστηριότητες:

1. Διαβάστε τα κείμενα 2, 3 και 4 και σημειώστε επιγραμματικά τα επιχειρήματα που αναπτύσσονται σε αυτά υπέρ και εναντίον της συνέχισης της εξερεύνησης του διαστήματος.

2. Στο τέλος της ανάγνωσης αποφασίστε ποια είναι η δική σας θέση στο ερώτημα: «Πρέπει να συνεχίσει η ανθρωπότητα την εξερεύνηση του διαστήματος;».

---

[1] Διατηρήθηκε η ορθογραφία του κειμένου.

[2] Ως ωχρή κυανή κουκκίδα ή χλωμή μπλε τελεία περιγράφεται η φωτογραφία της Γης η οποία αποτυπώθηκε από τη διαστημική συσκευή Βόγιατζερ 1 στις 14 Φεβρουαρίου 1990 από απόσταση 6 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων ως μέρος της ευρύτερης φωτογράφισης των πλανητών του Ηλιακού Συστήματος.

---

[1]  Έποικος = άτομο που εγκαθίσταται μόνιμα σε περιοχές έξω από τον εθνικό του χώρο, από δική του επιλογή, χωρίς δηλαδή να έχει εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει την πατρίδα του για οποιοδήποτε λόγο.

Μετανάστης ή μέτοικος = έποικος αποφασίζει τη μετεγκατάστασή του με δική του πρωτοβουλία, χωρίς δηλαδή να πιέζεται από εξωτερικές συνθήκες. Ο έποικος επιλέγει να ζήσει σύμφωνα με το σύστημα που βρίσκει στη χώρα στην οποία εγκαθίσταται και δεν είναι υποχρεωτικό ότι συνεχίζει να έχει επαφές με το χώρο καταγωγής του.

Άποικος = μεταφέρει μαζί του το σύστημα διακυβέρνησης, τη θρησκεία και τα λοιπά έθιμα της πατρίδας του, έχει πάντα επαφή με το μητροπολιτικό κέντρο και δε σχεδιάζει την ενσωμάτωσή του με τους λαούς που συναντά επί τόπου. Ο αποικισμός είναι πάντα ομαδική δραστηριότητα.

Υπάρχουν και περιπτώσεις ομαδικού εποικισμού, που «ενθαρρύνονται» από κάποιο κράτος για συγκεκριμένους πολιτικούς λόγους (πχ Τούρκοι έποικοι στην Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου), Ισραηλινοί στα κατεχόμενα). Πρόκειται όμως για δική τους ελεύθερη θέληση και όχι οργανωμένη από το κράτος μετακίνηση πληθυσμού.