Κινηματογραφική Λέσχη: St.Spielberg, Τεχνητή νοημοσύνη

Κινηματογραφικής λέσχη + διάλογος

αύριο, Κυριακή 8 Δεκέμβρη 2019, και ώρα 6:00 μμ 

στο Εσπερινό Σχολείο Σερρών

θα δούμε την ταινία του Steven Spielberg

Τεχνητή νοημοσύνη (A.I. Artificial Intelligence)  (2001)

Θα ακολουθήσει διάλογος για τα θέματα που θίγει η ταινία. 

Η προβολή θα γίνει στο Εργαστήριο Πληροφορικής.

Ελάτε εγκαίρως για να εξασφαλίσετε καλή θέση!

 Α.Ι. Τεχνητή Νοημοσύνη (A.I. Artificial Intelligence)

Σκηνοθεσία: Steven Spielberg

Σενάριο: Steven Spielberg, στόρι: Ian Watson, διήγημα: Brian Aldiss (Super-Toys Last All Summer Long)

Πρωταγωνιστές: Haley Joel Osment (David), Jude Law (Ζιγκολό Joe), Frances O'Connor (Monika),  Brendan Gleeson (Άρχοντας Johnson-Johnson ), William Hurt (Καθηγητής Allen Hobby)

Μουσική: John Williams

Φωτογραφία: Janusz Kamiński

Πρώτη προβολή:   29 Ιουνίου 2001,   5 Οκτωβρίου 2001

Διάρκεια: 146΄

Αμερικανική δραματική ταινία επιστημονικής φαντασίας, σε σκηνοθεσία, παραγωγή και σενάριο του Steven Spielberg. Βασίζεται στο διήγημα του Brian Aldiss, Super-Toys Last All Summer Long. Τοποθετημένη αρχικά στα τέλη του 21ου αιώνα και αργότερα στο 4000 περίπου, η ταινία διηγείται την ιστορία του David, ενός ανδροειδούς με τη μορφή μικρού παιδιού προγραμματισμένου να αγαπάει.

Την ανάπτυξη της ταινίας ξεκίνησε ο σκηνοθέτης Stanley Kubrick στις αρχές της δεκαετίας του '70, οπότε και προσέλαβε αρκετούς σεναριογράφους μέχρι και τη δεκαετία του '90 (Brian Aldiss, Bob Shaw, Ian Watson, Sara Maitland κ.ά.), αλλά το project παρέμεινε στάσιμο για χρόνια, εν μέρει επειδή ο Kubrick πίστευε ότι το computer animation δεν ήταν αρκετά προηγμένο για να δημιουργήσει το χαρακτήρα του David, τον οποίο θεωρούσε ότι κανένα παιδί-ηθοποιός δεν θα μπορούσε να υποδυθεί πειστικά. Το 1995, ο Kubrick πρότεινε την σκηνοθεσία στον Spielberg, αλλά αυτός τον έπεισε να την κάνει ο ίδιος.  Τελικά, αλλά η ταινία δεν προχώρησε προς υλοποίηση Μετά τον θάνατο του Kubrick (1999) ο Spielberg ανέλαβε την σκηνοθεσία και την τελική συγγραφή του σεναρίου, υιοθετώντας το προσχέδιο του Watson. 

Μετά τους τίτλους τέλους εμφανίζεται η αφιέρωση «Για τον Stanley Kubrick».

Με προϋπολογισμό 100 εκ. δολάρια, η ταινία έκανε άνοιγμα τριημέρου στην 1η θέση με 29,3 εκ. δολάρια. Οι συνολικές εισπράξεις στο αμερικανικό box office έφτασαν τα 78,6 εκατομμύρια δολάρια και στον υπόλοιπο κόσμο συγκέντρωσε 157,3 εκατομμύρια δολάρια. Παγκοσμίως απέφερε 235,9 εκ. δολάρια. 

Η ταινία έτυχε θερμής υποδοχής από τους κριτικούς και έγινε εισπρακτική επιτυχία αποφέροντας συνολικά 235,9 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Έλαβε 2 υποψηφιότητες για Όσκαρ (οπτικών εφέ και μουσικής) και 3 για Χρυσή Σφαίρα (σκηνοθεσίας, Β' Ανδρικού Ρόλου και μουσικής ). 

Πλοκή

Στα τέλη του 21ου αιώνα, μια σοβαρή υπερθέρμανση του πλανήτη έχει πλημμυρίσει τις ακτές και έχει επιφέρει δραστική μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού. Δημιουργείται μια νέα κατηγορία ρομπότ, τα Mecha, προηγμένα ανθρωποειδή, ικανά να μιμηθούν τις ανθρώπινες σκέψεις και συναισθήματα. Ο David, ένα πρωτότυπο μοντέλο που δημιουργήθηκε από την εταιρία Cybertronics, σχεδιάστηκε να μοιάζει με ένα πραγματικό αγόρι και να αγαπάει τους ιδιοκτήτες του. Η εταιρία δοκιμάζει το δημιούργημά τους στην οικογένεια ενός υπαλλήλου του, του Henry Swinton, και της συζύγου του Μόνικας, των οποίων ο γιος (Martin), τέθηκε σε αναστολή μέχρι να βρεθεί θεραπεία για τη σπάνια ασθένεια που είχε. Παρά το γεγονός ότι η Μόνικα αρχικά φοβάται τον David, αρχίζει να τον αγαπά αφού του ενεργοποιεί, χωρίς δυνατότητα ανάκλησης, το συναίσθημα της αγάπης του γι’ αυτήν. Ο David γίνεται φίλος με τον Teddy, ένα ρομποτικό αρκουδάκι με την ευθύνη να φροντίζει τον David.

Η ασθένεια του Martin θεραπεύεται και επιστρέφει σπίτι. Μια αντιπαλότητα μεταξύ των δύο αγοριών αρχίζει να αναπτύσσεται. Ο Martin πείθει τον David να πάει στη Μόνικα μέσα στη νύχτα και να της κόψει μια τούφα μαλλιά. Οι γονείς όμως ξυπνάνε και αναστατώνονται. Σε ένα πάρτι στην πισίνα, ένας από τους φίλους του Martin ενεργοποιεί το πρόγραμμα αυτοπροστασίας του David πιέζοντάς τον με ένα μαχαίρι. Ο David γαντζώνεται από τον Martin και πέφτουν στην πισίνα, όπου ο βαρύς David βυθίζει στον πάτο τον Martin. Ο Martin σώζεται αλλά ο πατέρας του, Henry, είναι ιδιαίτερα σοκαρισμένος με την πράξη του David και ανησυχεί ότι η ικανότητά του να αγαπά του έδωσε και την ικανότητα να μισεί. Ο Henry πείθει τη Μόνικα να επιστρέψουν τον David στην Cybertronics, όπου και θα καταστραφεί. Αλλά, η Μόνικα δεν μπορεί να το κάνει και προτιμά να εγκαταλείψει τον David στο δάσος, μαζί με τον Teddy, για να παραμείνει κρυμμένος ως μη καταχωρημένο ρομπότ Mecha. Ο David συλλαμβάνεται και καταλήγει στο Πανηγύρι Σάρκας αντί-Mecha, μια εκδήλωση όπου παλιάς τεχνολογίας και μη καταχωρημένα Mecha καταστρέφονται μπροστά σε πλήθη που ζητωκραυγάζουν. Λίγο πριν καταστραφεί ο David, πείθοντας το άναυδο πλήθος ότι είναι αληθινό αγόρι, καταφέρνει να αποδράσει, μαζί με τον ζιγκολό Joe, που καταζητείται αδίκως για φόνο.

Οι δυο τους ξεκινάνε να βρουν τη Μπλε Νεράιδα, την οποία ο David θυμάται από το παραμύθι Οι Περιπέτειες του Πινόκιο. Πιστεύει ότι η Μπλε Νεράιδα θα τον μεταμορφώσει σε αληθινό αγόρι, επιτρέποντας στην Μόνικα να τον αγαπήσει και να τον πάρει πάλι μαζί της στο σπίτι. Ο Joe και ο David φτάνουν στην Κόκκινη Πόλη και ακολουθώντας τις πληροφορίες του ολογραφικού «Δόκτωρα Γνώση» καταλήγουν στο μερικώς υποβρύχιο Manhattan. Εκεί ο David συναντά τον δημιουργό του, τον καθηγητή Allen Hobby, ο οποίος ενθουσιασμένος του λέει ότι ανταποκρίθηκε επιτυχώς  στο πείραμα, αφού απέδειξε έμπρακτα την αληθινή αγάπη του. Ο David,  ανακαλύπτοντας πολλά αντίγραφα του David, συνειδητοποιεί ότι δεν είναι «μοναδικός» και απογοητευμένος κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, πέφτοντας στον ωκεανό, αλλά ο Joe τον σώζει. Ο David λέει στον Joe ότι είδε τη Μπλε Νεράιδα και θέλει να ξαναβουτήξει στο νερό, αλλά τη στιγμή εκείνη ο Joe συλλαμβάνεται. Ο David μαζί με τον Teddy πηγαίνουν στη Νεράιδα, η οποία αποδεικνύεται ότι είναι ένα άγαλμα σ’ ένα θεματικό πάρκο αναψυχής. Παγιδεύονται όταν ένας μεγάλος τροχός πέφτει πάνω στο υποβρύχιο. Πιστεύοντας ότι η Μπλε Νεράιδα είναι αληθινή, ο David της ζητά να μετατραπεί σε αληθινό αγόρι, επαναλαμβάνοντας την επιθυμία του χωρίς σταματημό, μέχρι που ο ωκεανός μετά από μια άλλη εποχή των παγετώνων αρχίζει να παγώνει και η πηγή ενέργειάς του αποφορτίζεται.

Δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα, το ανθρώπινο είδος έχει οριστικά εξαφανιστεί και το Manhattan έχει θαφτεί μέσα στον πάγο. Τα ρομπότ Mecha έχουν εξελιχθεί σε μια υψηλά προηγμένη ανθρωποειδή μορφή που μοιάζει εξωγήινη. Ανακαλύπτοντας τον David και τον Teddy διαπιστώνουν ότι είναι Mecha που γνώριζαν ανθρώπους, κάτι που τους κάνει ιδιαίτερους και μοναδικούς. Ο David επανέρχεται στη ζωή και επιστρέφει στο παγωμένο άγαλμα της Μπλε Νεράιδας, το οποίο όμως κομματιάζεται μόλις το αγγίζει. Τα προηγμένα ρομπότ Mecha, «διαβάζοντας» τις αναμνήσεις του David και «συμπονώντας»(;) τον επαναφέρουν εικονικά το σπίτι των θετών «γονιών» του και του εξηγούν μέσω μιας διαδραστικής εικόνας της Μπλε Νεράιδας ότι είναι αδύνατον να τον κάνει αληθινό. Ωστόσο, μετά την επιμονή του David, αναδημιουργούν για μια μόνον ημέρα την μητέρα του Μόνικα (από το DNA μιας τρίχας των μαλλιών της που είχε στην κατοχή του ο Teddy) και του προσφέρουν τη δυνατότητα να περάσει μαζί της την πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής του. Η Μόνικα του λέει ότι τον αγαπά και ότι πάντα τον αγαπούσε καθώς πέφτει για ύπνο για τελευταία φορά. Ο David ξαπλώνει δίπλα της, κλείνει τα μάτια του και πηγαίνει "σε εκείνο το μέρος όπου γεννιούνται τα όνειρα". Ο Teddy, σκαρφαλώνει στο κρεβάτι και παρακολουθεί καθώς ο David και η Μόνικα είναι ξαπλωμένοι μαζί.

Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/A.I._Artificial_Intelligence (8/11/2015)

Κριτικές ταινίας

• Το Artificial Intelligence είναι μία από τις πιο αμφιλεγόμενες ταινίες των τελευταίων ετών και κατά τη γνώμη μας μία από τις πιο αδικημένες. Αποτέλεσε ένα όραμα του μεγάλου Stanley Kubrick ο οποίος όμως δεν πρόλαβε να το δει να ζωντανεύει στη μεγάλη οθόνη. Τελικά ο Steven Spielberg όσο και αν αυτό φαίνεται παράξενο (λόγω της προϊστορίας του στο Χόλυγουντ) είναι αυτός που ανέλαβε να φέρει εις πέρας αυτό το τόσο δύσκολο εγχείρημα, τη δημιουργία δηλαδή μιας ταινίας που γεννήθηκε στο μυαλό ενός από τους σημαντικότερους ανθρώπους της 7ης τέχνης. Αξίζει πάντως να αναφέρουμε ότι και στα αρχικά σχέδια του Kubrick η ανάθεση της σκηνοθεσίας ήταν στον Spielberg, και αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα η επιλογή αυτή δεν ήταν καθόλου τυχαία. […] Η ταινία είναι εκπληκτικά σκηνοθετημένη, και τα ειδικά εφέ, εκτός από τις σκηνές που "βγάζουν μάτια" (ίσως το μοναδικό μειονέκτημα της ταινίας), υποχωρούν μπροστά στη μοναδική ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι κινήσεις της κάμερας, η μαγευτική μουσική του John Williams ο οποίος ξεπερνάει τον εαυτό του, και βέβαια οι εκπληκτικές ερμηνείες των ηθοποιών (μία ακόμα εντυπωσιακή εμφάνιση από το παιδί-θαύμα Haley Joel Osment). Το συναίσθημα που δημιουργεί στο θεατή είναι άκρως απαισιόδοξο, ενώ τα μηνύματα που περνάει είναι μάλλον "κρυμμένα", και πιθανότατα οι θρησκευτικές προεκτάσεις που παίρνει η ταινία δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές. Είναι αναμφισβήτητα μία ταινία που απαιτεί πολύ μεγάλη σκέψη και δημιουργεί μεγάλους προβληματισμούς σε όσους την παρακολουθήσουν∙ αυτός είναι εξάλλου και ο σκοπός της. Συνολικά, η προσωπική μας άποψη είναι ότι το Artificial Intelligence είναι μία από τις σημαντικότερες ταινίες που έχει παρουσιάσει ο κινηματογράφος.  Το dvd που κυκλοφόρησε θέτει νέα standards στις παραγωγές περιοχής. Η ποιότητα της εικόνας είναι εκπληκτική, από τις καλύτερες που έχουμε δει, χωρίς στίγματα και τεχνουργήματα, ενώ και ο ψηφιακός ήχος εντυπωσιάζει με την ποιότητά του σε μουσική, διαλόγους και ειδικά εφέ. Στο πρώτο δισκάκι περιέχεται η ταινία και ένα 12λεπτο εξαιρετικά ενδιαφέρον κομμάτι αφιερωμένο στη δημιουργία της ταινίας, με συνεντεύξεις από τους συντελεστές και στοιχεία από τις αρχικές ιδέες του Kubrick. Το δεύτερο δισκάκι περιέχει πραγματικά ό,τι θα μπορούσε να ζητήσει κανείς από την εταιρεία παραγωγής: συνεντεύξεις από τους πρωταγωνιστές, αφιερώματα στους χαρακτήρες, σκηνές από τα γυρίσματα, πολλά ντοκιμαντέρ για τη μεταφορά της ταινίας από το χαρτί στην οθόνη, για τα σκηνικά, τους φωτισμούς, τα ειδικά εφφέ και το animation είναι μόνο μερικά από αυτά. Υπάρχει επίσης μία ξεχωριστή ενότητα με τη δημιουργία οπτικών και ηχητικών εφέ από την πασίγνωστη πλέον ILM (Industrial Light & Magic) του George Lucas. Όλα αυτά τα κομμάτια συνοδεύονται από συνεντεύξεις με τους κάθε φορά αρμόδιους και αποτελούν ίσως την πιο πλήρη και από κάθε άποψη παρουσίαση ταινίας που έχουμε δει σε dvd. Τέλος, δε θα μπορούσε να λείπει και ένα κομμάτι αφιερωμένο στη "σχιζοφρενική" όπως την αποκαλεί ο ίδιος ο Williams μουσική επένδυση της ταινίας. Κλείνοντας αξίζει να πούμε ότι σχεδόν σε όλη τη διάρκεια των extras γίνονται αναφορές στον Kubrick και στις ιδέες που είχε ο ίδιος για τα θέματα που παρουσιάζονται.  Το Artificial Intelligence αποτελεί κατά τη γνώμη μας μία σημαδιακή στιγμή της 7ης τέχνης και η κυκλοφορία της σε dvd, πλαισιωμένη μάλιστα από τόσα πρόσθετα είναι μία ευκαιρία να τη δουν (ή να τη ξαναδούν) όλοι οι φίλοι του κινηματογράφου. http://www.cinemanews.gr/v5/movies.php?n=692

• Ο άνθρωπος που σόκαρε τον κοινό των 70’s με τα περίφημα: «Σαγόνια του καρχαρία», που μεταμόρφωσε τον Χάρισον Φορντ σε έναν από τους πιο πολυαγαπημένους ήρωες όλων των εποχών, που ζωντάνεψε τους δεινοσαύρους στο «Jurassic Park», κέρδισε Όσκαρ για τη «Λίστα του Σίντλερ», και δημιούργησε ίσως τον πιο αξιαγάπητο εξωγήινο που έχει περάσει από την οθόνη του κινηματογράφου («Ε.Τ.») αναπτύσσει μια ιδέα που προήλθε από το μυαλό του Στάνλεϊ Κιούμπρικ και υπογράφει την πιο ώριμη ταινία φαντασίας του. Η «Τεχνητή Νοημοσύνη» αποτελεί ένα ενήλικο παραμύθι και, την ίδια στιγμή, έναν τρυφερό ύμνο στην παιδικότητα. Γεμάτο συμβολισμούς (η βίαιη και ζωώδης συμπεριφορά του ανθρώπου, η χωρίς όρια εμπορευματοποίηση των πάντων, ο ρατσισμός, η ανάγκη για τρυφερότητα, αγάπη και στοργή), περνά από το δράμα επιστημονικής φαντασίας στην σκληρή περιπέτεια και από αυτήν στο φουτουριστικό θρίλερ, καταλήγοντας σε ένα τέλος κατά πολλούς περιττό, κατ’ εμέ λίγο τραβηγμένο σε διάρκεια, αλλά κι αυτό αλληγορικό και εξαιρετικά συγκινητικό. Εξαιρετικός και πάλι ο Χάλεϊ Τζόελ Όσμοντ, το παιδί-θαύμα από την «Έκτη Αίσθηση», αλλά δεν είναι αυτό το μικρό παιδί από του οποίου τα μάτια παρακολουθούμε την ιστορία – είναι ο Στίβεν Σπίλμπεργκ … Βαθμολογία: 4.5/5  http://cinexwsedw.blogspot.gr/2011/10/ai-artificial-intelligence-2001.html

• Ποια η υποχρέωση του ανθρώπου απέναντι σε τόσο εξελιγμένα ανθρωποειδή είναι το πρόβλημα που τίθεται στην αρχή της ταινίας, δυστυχώς όμως όχι επιτυχώς. Ένας λόγος είναι πως το συγκεκριμένο πρόβλημα παραμένει εξαιρετικά μακρινό για να απασχολήσει τον θεατή. Δεύτερον δεν ξέρουμε αν τα ανθρωποειδή αυτά όντως αισθάνονται αληθινή αγάπη (η έντονη-αιώνια αγάπη του David δεν υπάρχει και δεν πρέπει να υπάρξει, γιατί καταλήγει ρουτίνα και άρα σε ξεπεσμό της αγάπης), η απλώς θεωρούν υποχρέωση τους να αγαπούν, γιατί έτσι προγραμματιστήκαν. Όπως και να έχει, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: Τα ανθρωποειδή κατασκευάστηκαν και από τη στιγμή και μόνο που κατασκευάστηκαν είναι άψυχα και έτσι παραμένουν αντικείμενα. Δεν γίνεται να αγαπήσω ένα αντικείμενο (δεν μπορώ να μου το επιτρέψω αυτό), με τον ίδιο τρόπο που αγαπώ κάτι έμψυχο. Η σκηνοθεσία είναι τυπική, αλλά όχι απαραίτητα καλή. Πρώτα από όλα η ταινία είναι αργή και μεγάλη. Τα σκηνικά στο σπίτι της οικογενείας, όπως διάβασα κάπου, είναι ψύχρα για να τονιστεί η ψυχολογία των γονιών. Αυτό είναι όντως ψαγμένο, αλλά δεν θα συγχωρήσω τις «δημαγωγικές» τάσεις του σκηνοθέτη. Πρόκειται για τη σκηνή που το κοριτσάκι κρατώντας βρίσκει τον ηρώα μέσα στο κλουβί. Εκεί ο σκηνοθέτης επιμένει στο λυπημένο βλέμμα του μικρού κοριτσιού για να προκαλέσει ένταση. Ξέρει πόση δύναμη έχει το βλέμμα ενός μικρού παιδιού σε αυτόν που το παρακολουθεί και ξέρει πως είναι σχεδόν απίθανο να μην συγκινηθεί. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο τον αντιπαθώ, γιατί στηρίζεται στις αδυναμίες μου, για να με αναγκάσει να νιώσω συμπόνια. Μέσα στα αλλά, τα κιτς σκηνικά στην περίπτωση του κυνηγητού, που θυμίζουν λίγο δεκαετία του 80, απλώς δεν κολλάνε. Κάτι τελευταίο. Τα ρομπότ στην ταινία ονομάζονται Mecha (προφανώς από το MECHAnical), παρόλα αυτά ο ορισμός που συνήθως χρησιμοποιείται σήμερα για την έννοια αυτή είναι απλώς Mech, έτσι μήπως ο τίτλος αυτός συνδέεται συνειρμικά με την Μέκκα, δηλαδή τον τελικό σκοπό του ανθρώπου και όλου του ανθρωπινού γένους γενικότερα; Τσατσαρελης Θωμάς 

• Ένα παραμύθι είναι αυτή η ταινία. Ένας δεύτερος Πινόκιο, ένας φουτουριστικός Πινόκιο. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι πίσω από την απλοϊκότητα των παραμυθιών συνήθως κρύβεται μια έντονα συναισθηματική, φιλοσοφημένη και γεμάτη αξίες ιστορία, η οποία απλώς φτιάχνεται για παιδιά!   Έτσι και το A.I. είναι ένα εγκεφαλικό, δουλευμένο από τον Stanley Kubrick, σενάριο με τη ματιά ενός παραμυθά, του Steven Spielberg. Έχουμε να  κάνουμε με μια εντριβή στην αγάπη, η πιο γενικά τα συναισθήματα (δεν έχει σημασία από πού προέρχονται) και τα όρια του ανθρώπου.  Αλλά ακόμα και αν το βρείτε απλοϊκό σε ιδέες και φιλοσοφία, πράγμα που δεν είναι, είναι πολύ δύσκολο να μην συγκινηθείτε, να μην τρομάξετε, να μην μελαγχολήσετε από τις τόσο δυνατές σκηνές που προσφέρει. Το τέλος ίσως ξενίσει πολλούς (όπως και έμενα) αλλά δεν παύει να είναι ένα πρωτότυπο, περίεργο και συγκινησιακά φορτισμένο.   Τεχνικά η ταινία είναι αριστουργηματική. Τι να πρωτοπούμε για τα τρομερά ντεκόρ που κάθε στιγμή αντανακλούν την ψυχολογική κατάσταση των ηρώων η για την πολύ καλή φωτογραφία, τα εφέ επίπεδου η τον απόλυτο συνδυασμό μουσικής, ήχων και εικόνας; Τέλος οι ερμηνείες είναι αποκαλυπτικές, τόσο από τον ταλαντούχο Jude Law όσο και από τον πιτσιρίκα φαινόμενο, Haley Joel Osment.  Πάντως δυο διαφορετικές οπτικές ζωής συναντούνται στη ταινία και μόνο για αυτό, αν δεν σας αρκούν τα παραπάνω, μπορεί να αποτελέσει άξια αντιπρόσωπος της 7ης τέχνης. Βαθμολογία:  (9/10) Στάμος ο Δημητρόπουλος 

• Αν φτιάχναμε κάποτε ένα ρομπότ που θα αγαπούσε πραγματικά, θα μπορούσαμε να το αγαπήσουμε? Και τι ηθικές υποχρεώσεις θα μας δημιουργούσε αυτό? Η ταινία ξεκίνησε σαν project του Kubrick, κόλλησε κι ο Spielberg και μετά το θάνατο του δημιουργού του 2001, το ολοκλήρωσε μόνος του. Και για να πω την γνώμη μου από την αρχή (και  όπως γράφουν και οι N.Y. Times) είναι το καλύτερο παραμύθι που έχει κάνει ποτέ, ο μεγάλος αυτός παραμυθάς του Hollywood. Ο Haley Joel Osment παίζει το μικρούλι ρομποτική που θέλει να γίνει αγοράκι για να ξανακερδίσει την αγάπη της θετής του "μητέρας" που το εγκατέλειψε. Και είναι απίθανος. Συμφώνα με τον Roger Ebert είναι από τους καλυτέρους ηθοποιούς στο επάγγελμα και απ` ότι φαίνεται το Οσκαρ, που δεν πήρε από την Έκτη Αίσθηση, το έχει αυτή τη φορά στο τσεπάκι. Οι υπόλοιποι είναι τόσο καλοί όσο είναι πάντα το καστ σε ταινίες του Spielberg. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει και στον Jude Law στον ρολό ενός ρομπότ-ζιγκολό.  Τα εφέ στην ταινία είναι καταπληκτικά. Στο μεγαλύτερο μέρος της δεν υπάρχει τίποτα που να μη σε κάνει να πιστεύεις ότι απεικονίζει πραγματικά το μέλλον. Με εξαίρεση, ίσως, τις συγκρατημένες επιλογές στα κουστούμια, σε κάποιες σκηνές.  Η σκηνοθεσία είναι σε όλα τα μέρη της ταινίας πολύ καλή και σε ορισμένα σημεία απίστευτα ευφυής. Το σενάριο, προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις και του Kubrick, δεν καταφέρνει ακριβώς να γεφυρώσει τις δυο ματιές. Ίσως αν έκοβε και το happy ending (υπόθεση βέβαια που κινείται στη σφαίρα της φαντασίας - για παραμύθι μιλάμε) να άφηνε μια πιο δυνατή "γεύση". Σενάριο (ούτε που θυμάμαι ποτέ ασχολήθηκε τελευταία φορά με αυτό) και σκηνοθεσία είναι, φυσικά, του Spielberg.   Όσο για την απάντηση που δίνει η ταινία στα ερωτήματα? Δεν με ενδιαφέρει. Θα είχε σημασία αν την ολοκλήρωνε ο Kubrick. Παραμύθι πήγα να δω, το καλύτερο του Spielberg είδα μέχρι τώρα. Κι αυτός ο Osment πρέπει να κυκλοφορήσει και σε κουκλάκι. Vaggelis Kapartzianis

• Από τη μια ένας σκηνοθέτης που δεν συμβιβάζεται, που μόνη του έγνοια είναι να προκαλεί αντιδράσεις και να σοκάρει με κάθε του ταινία. Από τη μια ο Stanley Kubrick...   Από την άλλη ο Steven Spielberg..., ένας σκηνοθέτης που πετυχαίνει τον τέλειο συνδυασμό εμπορικότητας και ποιότητας, που ακολουθεί τις επιταγές του κοινού και για αυτό έχει γίνει ο πιο γνωστός σκηνοθέτης.   Τι θα έχουμε αν συγκεραστούμε αυτές τις δυο οπτικές σε μια ταινία; Το λιγότερο που μπορώ να σας εγγυηθώ είναι μια ενδιαφέρουσα ταινία, περίεργη για τα μέτρα του Spielberg και αρκετά κανονική για τα μέτρα του Kubrick. Αλλά εγώ πιστεύω ότι ο εν λήγω συγκερασμός γίνεται με τον πλέον πετυχημένο τρόπο, αφού δεν λείπουν ούτε ο προβληματισμός για τα όρια του ανθρώπου και την ευθύνη του απέναντι στα δημιουργήματα του (αυτό μπορεί να σας θυμίζει κάτι...θεϊκό, διόλου τυχαία αν θέλετε τη γνώμη μου), ούτε οι φορτισμένες συναισθηματικά σκηνές.   Σίγουρα όμως παρά το εγκεφαλικό σενάριο και την εμπνευσμένη σκηνοθεσία το δυνατότερο χαρτί της ταινία είναι οι ερμηνείες από τους δυο πρωταγωνιστές, τόσο από τον μικρό στο μάτι, αλλά μεγάλο στο ταλεντο Haley Joel Osment όσο και από τον επίσης ταλαντούχο Jude Law.   Το υπερούσιο DVD που κυκλοφόρησε τώρα περιλαμβάνει τα μαλλιά της Κεφαλάς του... Πάμπολλες συνεντεύξεις από τους πρωταγωνιστές, τον σκηνοθέτη και τους τεχνικούς συντελεστές ήχου και ειδικών εφέ, το κλασικό Making of..., το ντοκιμαντέρ Bringing A.I. to the screen, μια περιήγηση με τον Teddy (το αρκουδάκι ντε) στο στούντιο, πολλές φωτογραφίες, το storyboard και τέλος...(τι λείπει;) το trailer.   Όπως καταλάβατε τόσο η ταινία όσο και τα EXTRAS υπόσχονται πολλές ώρες ενασχόλησης που κάθε σινεφίλ οφείλει να σπαταλήσει... εις μνήμη του Stanley Kubrick.  Στάμος Δημητρόπουλος 

• Μια σύγχρονη απεικόνιση μιας πολύ παλιάς και αγαπημένης, παραμυθένιας ιστορίας. Εκείνης του Πινόκιο που μπορεί να μην ήταν αληθινό αγόρι, μπορούσε όμως να έχει αληθινά αισθήματα, να αγαπάει και να πληγώνεται. Αυτά τα στοιχεία ήταν που εξώθησαν κάποτε τον Πινόκιο, αυτά είναι τα στοιχεία που εξωθούν τώρα τον David να αναζητήσει την δικιά του νεράιδα, τον δικό του τρόπο έτσι ώστε να μπορέσει να γίνει άνθρωπος. Μπορεί όμως να επιτύχει κάτι τέτοιο ή είναι απλά ένα παραμυθένιο θέλω;  Σε πιο βαθμό θα μπορούσαμε να δεχτούμε στην ζωή μας με τον ίδιο τρόπο ένα τεχνητό με ένα ζωντανό πλάσμα; Κι αν το δεχόμασταν με τον ίδιο τρόπο, με την ίδια υπολογιζόμενη αξία, ποιες θα ήταν οι ηθικές μας υποχρεώσεις απέναντί του; Πού θα ξεκινούσαν και που θα τελείωναν τα επιτρεπτά όρια; Και άραγε, αυτά τα πλάσματα θα μπορούσαν να νιώσουν πραγματική αγάπη ή είναι απλά ένα αίσθημα που εκδηλώνεται γιατί έτσι προγραμματίστηκαν; Κι αν τελικά ισχύει  το πρώτο, θα μπορούσαμε εμείς να αντέξουμε το συναισθηματικό αυτό βάρος;   Η ταινία ξεκινάει να μας προβληματίζει όχι όμως στον βαθμό που θα θέλαμε. Όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά γιατί δεν δύναται να ταυτιστούμε απόλυτα ως θεατές, με μια εποχή τόσο εξελιγμένων ανδροειδών, αφού στα μάτια και στο μυαλό μας φαντάζει πολύ μακριά. Βέβαια, ως ιδέα δεν μπορεί κανείς να πει ότι είναι αδιάφορη, το ακριβώς αντίθετο. Ποιος θα μπορούσε άλλωστε να ισχυριστεί κάτι τέτοιο για μια ταινία βασισμένη σε μια ιδέα ενός απόλυτα εγκεφαλικού μυαλού όπως του Stanley Kubrick; Στο κάτω-κάτω, η δοκιμασία των δυνατών συναισθημάτων από όπου και όπως και αν αυτά προέρχονται, είναι κάτι που πάντα συγκινούσε τον μέσο θεατή. Το κακό είναι ότι ο Spielberg, προσπαθεί σε ορισμένες φάσεις να το εκβιάσει και το καταφέρνει εύκολα, προκαλώντας μας εκνευρισμό.  Η σκηνοθεσία δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κακή, είναι όμως σίγουρα διεκπεραιωτική. Παράλληλα, ο πατέρας του φανταστικού Steven Spielberg, μπορεί να είναι ώριμος σκηνοθέτης όσον αφορά το συγκεκριμένο είδος όμως, όπως κάνει συνήθως, δεν αποφεύγει την παγίδα του αργού ή και νεκρού ορισμένες φορές χρόνου, κάτι που προσωπικά με κουράζει. Επιπλέον, οι επιλογές που έχουν γίνει όσον αφορά τα σκηνικά και τα μηχανικά γραφικά δεν είναι σε σταθερό επίπεδο, αφού υπάρχουν οι στιγμές που εντυπωσιάζουν και εκείνες που μοιάζουν τόσο παλαιομοδίτικες, όσο και η ηλικία του δημιουργού.  Ο νεαρός Haley Joel Osment, το παιδί θαύμα του Hollywood που εδώ και καιρό αναρωτιέμαι που χάθηκε, δίνει μια ακόμα συγκινητική και γεμάτη ένταση ερμηνεία. Το παιδικό πάθος συναντάει την ερμηνευτική ωριμότητα, οδηγώντας σε έναν συνδυασμό εκρηκτικό και ταυτόχρονα ανθρώπινα προστατευμένο. Στο πλάι του ο Jude Law, σε μια από τις ερμηνείες της καριέρας του που μπορείς χωρίς κόπο να ξεχωρίσεις ανάμεσα στις υπόλοιπες.  Μια παραμυθένια ιστορία, δοσμένη μέσα από το οπτικό πρίσμα ενός μεγάλου φανταστικού παραμυθά, εμπνευσμένο από ένα μεγάλο και δυνατό μυαλό. Σίγουρα θα προκαλέσει τα συναισθήματά σας κι αν ακόμα δεν το καταφέρνει στο βαθμό που θα θέλαμε, θα προκαλέσει τις ηθικές σας αξίες; Μπορούμε να αγαπάμε όσο μας αγαπάνε; Θα μπορούσαμε να αγαπάμε κάτι τεχνικό ανυπέρβλητα ή όταν θα έσβηνε ο αρχικός πόθος και η λαχτάρα θα το πετάγαμε σαν πολυχρησιμοποιημένο παιχνίδι; Βαθμολογία: 7/10  Γιώτα Παπαδημακοπούλου

• Τι να πω, εκπλήσσομαι που η ταινία δεν άρεσε σε αρκετούς... Εμένα μου φάνηκε από τις καταπληκτικότερες ανθρώπινες συλλήψεις. Δίνει απαντήσεις σε αιώνια ερωτήματα για το τι είναι ο άνθρωπος, ποια-και πώς ίσως δημιουργείται- η ηθική του, αγγίζει την έννοια του θεού, δένει τα παραδοσιακά πιστεύω με την επιστήμη και ανοίγει, με σωστό τρόπο, ένα μονοπάτι στο μέλλον. Γενικά μου φαίνεται ταινία και σενάριο πολύ ψαγμένο και εμπνευσμένο. Από τις καλύτερες ταινίες και από τις λεπτότερες ανθρώπινες συλλήψεις. Θα την συνιστούσα ανεπιφύλακτα. Βαθμολογία: 10/10  http://www.cine.gr/film.asp?id=2309&page=4

• […] Ο David είναι ένα cyborg (ή ‘Mecha’, για να χρησιμοποιήσω την ορολογία) με την ικανότητα να μπορεί να αναπαράγει συναισθήματα, όπως η αγάπη. Και, όπως ένα μωρό ‘αποτυπώνει’ τη μητέρα του και ανταποκρίνεται στις εκδηλώσεις αγάπης της, έτσι και ο David, μέσω της τεχνολογίας, ‘κλειδώνει’ στο μυαλό του την μητέρα του και αναζητά, όπως κάθε παιδί, την αγάπη και την προσοχή της. Ποιος είσαι εσύ, είτε λέγεσαι ‘δήθεν’ γονιός, είτε λέγεσαι κατασκευαστής, που θα αποφασίσεις αν πρέπει να υπάρχει ή όχι ένα πλάσμα που σκέφτεται και νιώθει; Το αγανακτισμένο ερώτημα γίνεται πιο έντονο, αν σκεφτεί κανείς ότι ο David δεν προσπάθησε να πειράξει κανέναν, αντίθετα ένιωθε το φόβο που θα αισθανόταν οποιοδήποτε παιδί στην ηλικία του, αντικρίζοντας την ικανότητα και -χειρότερα- τη δίψα για βία των ανθρώπων. Όπως εξελίχτηκε η ταινία στο τέλος, σίγουρα ένα αληθινό cyborg αγόρι θα άξιζε πολύ περισσότερο να επιβιώσει από κάποιους κάλπικους ανθρώπους. Μπορεί το ending να μην ήταν ‘happy’ στα δικά μας μάτια, στα δικά του όμως ήταν το πιο ευτυχισμένο που θα μπορούσε να έχει. Αργύρης Σταματόπουλος

• Στο κοντινό μέλλον, μια οικογένεια υιοθετεί τον David, το πρώτο ρομπότ - παιδί που έχει προγραμματιστεί ν' αγαπά τους γονείς του. Ωστόσο η συμβίωσή τους αποδεικνύεται προβληματική και ο Ντέηβιντ, εγκαταλελειμμένος σ' ένα δάσος, ξεκινά την δική του περιπλάνηση στον κόσμο των ενηλίκων, ο οποίος αποδεικνύεται εφιαλτικός. Βασισμένο σε μια ιδέα του Κιούμπρικ που κάποτε εξομολογήθηκε στον Σπίλμπεργκ και συνδυάζοντας τα ντεκόρ του "Blade runner" με το ύφος του "The Wizard of Oz" και με διάσπαρτες εξπρεσιονιστικές πινελιές που ξαφνιάζουν (αναλογιζόμενοι το υπόλοιπο έργο του), το φιλμ αυτό είναι ίσως το πιο "φιλοσοφημένο" του μεγάλου σκηνοθέτη και γι' αυτό προτείνεται ανεπιφύλακτα σε όλες τις κατηγορίες των θεατών. http://www.in.gr/entertainment/tv/news/article/?aid=1300121079#sthash.u4T1g7wY.dpuf

Τεχνητή νοημοσύνη 

Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένα από τα πιο νέα ερευνητικά πεδία. Τυπικά ξεκίνησε το 1956 στη συνάντηση μερικών επιφανών επιστημόνων, όπως ο John McCarthy, ο Marvin Minsky και ο Claude Shannon. Βέβαια, η μελέτη της νοημοσύνης είναι ένα από τα πιο παλιά θέματα. Για περισσότερο από 2000 χρόνια οι φιλόσοφοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τον μηχανισμό της όρασης, της μάθησης, της απομνημόνευσης, της αντίληψης και του συλλογισμού.

Η αναζήτηση στην βιβλιογραφία οδηγεί σε μια σειρά από ορισμούς της Τεχνητής Νοημοσύνης. Σύμφωνα με τους Barr και Feigenbaum, η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ο τομέας της επιστήμης των υπολογιστών, που ασχολείται με την σχεδίαση ευφυών (νοημόνων) υπολογιστικών συστημάτων, δηλαδή συστημάτων που επιδεικνύουν χαρακτηριστικά που σχετίζουμε με την νοημοσύνη στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Άλλοι ορισμοί επικεντρώνονται στην διαδικασία σκέψης και συλλογισμού και άλλοι στην συμπεριφορά. Υπάρχουν ορισμοί σύμφωνα με τους οποίους, στόχος της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι να φτιάξει συστήματα που:

• Σκέφτονται όπως οι άνθρωποι: Η προσπάθεια να κατασκευάσουμε υπολογιστές με διανοητική ικανότητα με την πλήρη και κυριολεκτική έννοια του όρου. (Haugeland, 1985)
• Συμπεριφέρονται όπως οι άνθρωποι: Η μελέτη του πώς να κάνουμε τους υπολογιστές να κάνουν πράγματα στα οποία, αυτήν την στιγμή, οι άνθρωποι είναι καλύτεροι.(Rich and Knight, 1991)
• Σκέφτονται λογικά: Η μελέτη των υπολογισμών που καθιστούν εφικτή την αντίληψη, λογική σκέψη και αντίδραση. (Winston, 1992)
• Αντιδρούν λογικά: Ο τομέας της επιστήμης των υπολογιστών που ασχολείται με την αυτοματοποίηση της ευφυούς συμπεριφοράς. (Luger and Stubblefield, 1993)

Ο κύριος Ray Kurzweil, συγγραφέας, εφευρέτης, φουτουριστής και υπερ-εγκέφαλος του ΜΙΤ, υποστηρίζει ότι: Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, οι υπολογιστές θα είναι το ίδιο έξυπνοι με τον άνθρωπο. Μέχρι το 2045, θα γίνουμε αθάνατοι. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, το τέλος του ανθρώπινου πολιτισμού, όπως τον ξέρουμε, απέχει περίπου 35 χρόνια. Αυτό επειδή, σύμφωνα με την θεωρία του, πλησιάζουμε σε μια στιγμή που οι υπολογιστές θα καταστούν ευφυείς, και όχι απλώς ευφυείς αλλά πιο ευφυείς από τους ανθρώπους. Όταν αυτό συμβεί, η ανθρωπότητα -το σώμα μας, το μυαλό μας, ο πολιτισμός μας- θα έχουν πλήρως και αμετάκλητα μεταποιηθεί. Πιστεύει ότι αυτή η στιγμή, όχι μόνο δεν είναι αναπόφευκτη, αλλά επίκειται.

Η υπολογιστική ισχύς αυξάνει με ταχυτάτους ρυθμούς και αυτό συνεπάγεται πως θα μπορούσε να έρθει θεωρητικά η στιγμή που, οι υπολογιστές θα είναι τόσο ικανοί, όσο η ανθρώπινη νοημοσύνη.

Τεχνητή νοημοσύνη!

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να θεωρήσουμε ότι οι υπολογιστές θα σταματήσουν να γίνονται πιο ισχυροί. Θα συνεχίσουν την ανάπτυξη, έως ότου γίνουν πολύ πιο έξυπνοι από ό,τι είμαστε. Ο ρυθμός της ανάπτυξης θα συνεχίσει να αυξάνεται, επειδή θα αναλάβουν κάποια στιγμή μόνοι τους την ανάπτυξή τους, αντί του πιο αργόστροφου δημιουργού τους. Φανταστείτε έναν επιστήμονα πληροφορικής που έχει τις δυνατότητες ενός υπερ-ευφυή υπολογιστή. Θα έκανε την δουλειά απίστευτα γρήγορα. Θα μπορούσε να αντλεί πληροφόρηση από τεράστιες ποσότητες δεδομένων χωρίς κόπο. Και δεν θα χρειαζόταν ούτε καν διαλείμματα.

Λέει ο Kurzweil και επεξηγεί: Όλη αυτή η υπολογιστική ισχύς θα μπορούσε να τεθεί στην υπηρεσία της εξομοίωσης του πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός μας και πώς δημιουργεί συνείδηση. Να μην χρησιμοποιηθεί μόνο για να κάνει πολύ γρήγορα αριθμητικές πράξεις ή να συνθέτει μουσική, αλλά και για την οδήγηση αυτοκινήτων, την γραφή βιβλίων, λήψη ηθικών αποφάσεων, εκτίμηση φανταχτερών έργων ζωγραφικής κλπ.

Ίσως να είναι έτσι. Άλλωστε είναι αδύνατο να προβλέψουμε την συμπεριφορά αυτών των πιο ευφυών οντοτήτων από τους ανθρώπους και πόσο μάλλον, όταν σε κάποιο σύντομο χρονικό διάστημα, χρειαστεί να συνυπάρχουμε ή ακόμα και να συγχωνευθούμε μαζί τους για να γίνουμε μια υπερ-ευφυής οντότητα, χρησιμοποιώντας την υπολογιστική δύναμη για την επέκταση των πνευματικών μας ικανοτήτων, με τον ίδιο τρόπο που τα αυτοκίνητα και τα αεροπλάνα διευρύνουν τις πραγματικές τους δυνατότητες. Ίσως θα μεταφέρουμε τις συνειδήσεις μας στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και θα ζούμε σε αυτούς σαν λογισμικό, πιθανότατα και για πάντα. Ίσως οι υπολογιστές να πάρουν ανθρώπινη μορφή και να μας εξολοθρεύσουν.

Ένα πράγμα έχουν κοινό όμως, όλες αυτές οι θεωρίες: Την μεταμόρφωση του ανθρώπινου είδους σε κάτι που δεν είναι πλέον αναγνωρίσιμο συγκριτικά με το σήμερα. Ο μετασχηματισμός αυτός ακούει στ' όνομα: «Μοναδικότητα». (βλ. άρθρο Ray Kurzweil: Το 2045 ένωση ανθρώπου-υπολογιστή και η Μοναδικότητα).