Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013

Ο Καζαντζάκης χθες και σήμερα

Με βάση το κείμενο (απόσπασμα) "Αλέξης Ζορμπάς" του Νίκου Καζαντζάκη απαντήστε σε δύο (2) ερωτήσεις από τις παρακάτω. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το διαδίκτυο και το σχολικό σας βιβλίο και να απαντήσετε ηλεκτρονικά (με σχόλιο στην παρούσα ανάρτηση ή με ανεξάρτητη δική σας ανάρτηση ή με συνημμένο έγγραφο και αποστολή στο gar.apost@gmail.com) ή σε ένα απλό φύλλο χαρτί.
Αποτέλεσμα εικόνας για Ζορμπάς"
  1. O αφηγητής χρησιμοποιεί μια εικόνα για να εξηγήσει στον Ζορμπά τη φιλοσοφική κοσμολογία και ανθρωπολογία του. Βρίσκετε κάποια αναλογία με τον μύθο του σπηλαίου του Πλάτωνα; Αν ναι, σε ποια σημεία; Γιατί, κατά τη γνώμη σας οι μεγάλοι στοχαστές χρησιμοποιούν παραβολές/ μύθους/αλληγορίες κλπ;
  2. Τι είναι ο «ιερός τρόμος» και ποιες είναι, κατά τον αφηγητή, οι δυνατές αντιδράσεις των ανθρώπων σ' αυτόν; Θεωρείτε ότι το θέμα απασχολεί πέραν του αφηγητή και άλλους ανθρώπους; Ποιες είναι οι πιθανές επιλογές τους;
  3. Πώς αντιλαμβάνεστε τις φράσεις «Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει η ποίηση» και «να μετουσιώνεις το αναπόφευγο σε δικιά σου λεύτερη βούληση»;
  4. Αναζητήστε στο διαδίκτυο ποιοι πνευματικοί άνθρωποι επηρέασαν τον Ν. Καζαντζάκη στην ιδεολογική του ταυτότητα. Καταγράψτε μια παράγραφο για τον καθένα και τις βασικές του θέσεις. Βρίσκετε στο απόσπασμα του σχολικού σας βιβλίου ίχνη αυτών των θεωριών; Εσείς έχετε πρότυπα/δασκάλους/διανοούμενους που σας έχουν επηρεάσει; Σε τι;
  5. Ποια φράση του Καζαντζάκη αποτυπώνεται στον τάφο του; Πώς την ερμηνεύετε; Συμφωνείτε ή όχι μ’ αυτήν;
  6. Αναζητήστε από τα βιογραφικά στοιχεία του Καζαντζάκη α) τα ταξίδια που έχει κάνει και β) τα σχετικά του βιβλία. Ανάμεσά τους θα δείτε ότι έχει μεταφράσει και την Οδύσσεια του Ομήρου. Βρίσκεται ότι η ζωή του Καζαντζάκη έχει αναλογίες με αυτήν του Οδυσσέα;
  7. Αναζητήστε ρήσεις του Νίκου Καζαντζάκη που έχουν διαχρονική αποφθεγματική αξία. Αντιγράψτε 3 από αυτές που σας εντυπωσίάζουν και αναπτύξτε μία από αυτές.
  8. Μελετήστε αποσπάσματα από την «Ασκητική» που θα βρείτε στο ΨηφιακόΣχολείο. Εντοπίζετε κάποιες αναλογίες με το κείμενο του εγχειριδίου σας; Σχολιάστε 2-3 από αυτές.
  9. Στην ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη είδαμε πώς μετά την καταστροφή του εναέριου σιδηροδρόμου ο αφηγητής θέλει να μάθει να χορεύει. Πώς ερμηνεύετε τη διάθεση του αφηγητή για χορό; Τι εκφράζει ο χορός για τον Ζορμπά αλλά και για τον αφηγητή;
  10. Θεωρείτε ότι ο Καζαντζάκης έχει απήχηση σήμερα σε μας αλλά και σε όλον τον κόσμο; Πού το αποδίδετε αυτό;
  11. Ο Νίκος Καζαντζάκης στην «Ασκητική» του γράφει:
  • Αποχαιρέτα τα πάντα κάθε στιγμή. Στύλωνε τη ματιά σου αργά, παθητικά στο καθετί και λέγε: Ποτέ πια!
  • Αγνάντευε γύρα σου: Όλα τούτα τα κορμιά που κοιτάς θα σαπίσουν. Σωτηρία δεν υπάρχει.
  • Κοίταξε: Ζούνε, δουλεύουν, αγαπούν, ελπίζουν. Κοίταξε πάλι: Τίποτα δεν υπάρχει!
  • Ανεβαίνουν από τα χώματα οι γενεές των ανθρώπων και ξαναπέφτουν πάλι στα χώματα.
  • Σωριάζεται, πληθαίνει, ανεβαίνει ως τον ουρανό η αρετή κι η προσπάθεια του ανθρώπου.
  • Που πάμε; Μη ρωτάς! Ανέβαινε, κατέβαινε. Δεν υπάρχει αρχή, δεν υπάρχει τέλος. Υπάρχει η τωρινή τούτη στιγμή, γιομάτη πίκρα, γιομάτη γλύκα, και τη χαίρουμαι όλη.
  • Καλή είναι η ζωή, καλός ο θάνατος, η Γης στρογγυλή και στερεή, σα στήθος γυναικός στις πολυκάτεχες παλάμες μου.
Σε συνδυασμό με τις απόψεις του στο απόσπασμα που μελετήσαμε, σημειώστε ποιες είναι οι απόψεις του για τον θάνατο. Συμφωνείτε με αυτές;
Αποτέλεσμα εικόνας για Ζορμπάς"

22 σχόλια:

Unknown είπε...

Ο ιερός τρόμος είναι ο φόβος που κυριεύει τον άνθρωπο μπροστά στο μυστήριο του θανάτου. Οι αντιδράσεις απέναντι σ΄αυτόν είναι: άλλοι τα χάνουν τελείως και είναι ανίκανοι να σκεφθούν, άλλοι ζητούν στήριγμα και καταφεύγουν στο Θεό και άλλοι παραμένουν ατάραχοι και τους αρέσει. Ο Ζορμπάς δεν φοβάται, ούτε τα χάνει, ούτε του αρέσει ο θάνατος. Είναι ένας άνθρωπος που του αρέσει η ζωή.

Unknown είπε...

Τη στιγμή, δηλαδή, που ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με το φόβο που του προκαλεί η άγνοια του για τον κόσμο, η αδυναμία του αλλά και η επίγνωση του θανάτου του, δεν έχει πια άλλο τρόπο να εκφράσει και να εκτονώσει αυτά του τα συναισθήματα παρά την ποίηση. Εκεί που η σκέψη του ανθρώπου αδυνατεί να δώσει απαντήσεις, ο άνθρωπος καταφεύγει στην ποιητική έκφραση, στη δημιουργική δύναμη του ποιητικού λόγου, όχι τόσο για να βρει απαντήσεις όσο για να αντιμετωπίσει κατά κάποιο τρόπο τα έντονα συναισθήματα που τον κατακλύζουν. Η ποίηση λειτουργεί περισσότερο ως μέσο προσέγγισης του φόβου που προκαλείται στον άνθρωπο και όχι ως μέσο επίλυσης των αναζητήσεών του, υπό την έννοια πως σε κάποιες από αυτές τις ανησυχίες δεν μπορούν επί της ουσίας να δοθούν απαντήσεις ή λύσεις.

Unknown είπε...

Ν’ αγαπάς την ευθύνη
να λες εγώ, εγώ μονάχος μου
θα σώσω τον κόσμο.
Αν χαθεί, εγώ θα φταίω

Unknown είπε...

Αν μια γυναίκα κοιμηθεί μόνη, ντροπιάζει όλους τους άντρες.

Unknown είπε...

Πού να βρω μια ψυχή σαρανταπληγιασμένη κι απροσκύνητη, σαν την ψυχή μου, να της ξομολογηθώ; όταν η ψυχή μας είναι γεμάτη πληγές ζητάμε να βρούμε έναν άνθρωπο που να έχει και αυτός τέτοια ψυχή ώστε να μας καταλάβει στα όσα έχουμε ζήσει!

Valter Padmol (Gregory Frasfert) είπε...

5.«Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λεύτερος».Αυτή είναι οι φράση που ο ίδιος είχε παραγγείλει να γραφτεί πάνω στον τάφο του.Ερμηνεύοντας την, αυτό που προσπαθεί να μας πει είναι, ότι ελεύθερος είναι αυτός που δεν ελπίζει σε τίποτε και δεν φοβάται τίποτε.Ο λόγος που συμφωνώ με αυτό το απόφθεγμα είναι γιατί πιστεύω ότι η μόνη ελπίδα που απομένει στον άνθρωπο είναι να μην έχει καμιά.

Unknown είπε...

Ερωτ 5:Πάνω στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη αποτυπώνεται η φράση "Δεν ελπίζω τίποτε.Δεν φοβούμαι τίποτε.Είμαι λεύτερος."Σύμφωνα με την δίκη μου γνώμη η φράση<> σημαίνει οτι ο Νίκος δεν περιμένει να γίνει κατί,το ''είμαι λέύτερος'' σημαίνει οτι ο Νίκος διαμορφώνει τα πράγματα γύρω απο αυτόν όπως τα θέλει ο ίδιος.Σύμφωνω και επαύξανω με τον Νίκο επιδή δεν πρέπει να ελπίζουμε σε κάτι αλλα να φροντίζουμε να γινέται οπώς ακριβώς το θέλουμε εμείς.Επίσης πρέπει να είμαστε ελεύθεροι και να διαμορφώμουμε την ζωή μας σύμφωνα με τα δικά μας ''Θέλω''.
Ερωτ 7: Μέρικες αποφθεγματικές φράσεις του Καζαντζάκη μέσα απο τα έργα του: 1)Πειθαρχία,να η ανώτατη αρετή.2)Δε ζυγιάζω, δε μετρώ, δε βολεύομαι! Ακολουθώ το βαθύ μου χτυποκάρδι.3)Νίκησε το στερνό, τον πιο μεγάλο πειρασμό, την ελπίδα. Τούτο είναι το τρίτο χρέος.Η πρώτη αποφθεγματική φράση σημαίνει οτί αν κάποιος είναι οργανωμένος σε έναν στόχο που θέλει να πετύχει τότε θα τον πετύχει!!!

Unknown είπε...

ερ. 5 : Η φράση που αναγράφεται πάνω στον τάφο του Καζαντζάκη είναι << Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβούμαι τίποτα,είμαι λέφτερος >>. Κατά την γνώμη μου όταν ο Καζαντζάκης λέει << δεν ελπίζω τίποτα>> εννοεί πως δεν περιμένει, δεν προσδοκεί κάτι για το μέλλον. Η λέξη ελπίδα είναι μια λέξη με πολύ βαθύ νόημα. (Ελπίδα είναι η πίστη που έχει κάποιος ότι διαθέτει τόσο τη θέληση όσο και τον τρόπο ή τις συνθήκες ώστε να πετύχει τους στόχους του, όποιοι κι αν είναι αυτοί.) Εγώ δεν συμφωνώ με αυτό που λέει ο Καζαντζάκης <>. Είμαι της άποψης ότι ΠΆΝΤΑ πρέπει να ελπίζουμε και να προσδοκούμε πράγματα... Αν κάποιος δεν έχει ελπίδα για να εκπληρώσει έναν στόχο του δεν θα τον εκπληρώσει γιατί πολύ απλά δεν πιστεύει σ'αυτόν. Την ελπίδα την συνοδεύει η πίστη...Με την πίστη μπορούμε να καταφέρουμε πολλά πράγματα. Μπορούμε να εκπληρώσουμε τους στόχους μας,να πραγματοποιήσουμε τα όνειρά μας , αρκεί μόνο να πιστεύουμε και να ελπίζουμε...
ερ.7 : 1.Ο σωστός δρόμος είναι ο ανήφορος 2. Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο· καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή. 3 Ό,τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά. Πιστεύω πως το απόφθεγμα του Καζαντζάκη << Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο· καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή>> έχει πολύ βαθύ νόημα.Με την φράση αυτή εννοεί το εξής: οι άνθρωποι δεν είναι τίποτα πριν γεννηθούν , δεν είναι τίποτα όταν πεθάνουν , υπάρχει το απόλυτο σκοτάδι. Από την στιγμή που θα γεννηθούν μέχρι την στιγμή που θα πεθάνουν έχουν πολλά χρόνια ζωής... Την ζωή αυτή πρέπει να την ζούμε με ευχαρίστηση και όχι με μιζέρια. Αυτό που θέλει να πει είναι ότι η ζωή είναι ωραία και πρέπει να την ζούμε... Όσα προβλήματα κι αν υπάρχουν στην ζωή μας πρέπει να τα ξεπεράσουμε... Η ζωή είναι μικρή ( μπροστά στην αιωνιότητα) και είναι άδικο να περνάμε τα χρόνια αυτά με στενοχώρια και μιζέρια. Κάθε δυσκολία , κάθε εμπόδιο που συναντάμε στην ζωή μας είναι για καλό...

Unknown είπε...

2. Σύμφωνα με τον αφηγητή, ο ιερός τρόμος είναι ο φόβος του κάθε ανθρώπου για το τι κρύβεται μετά τη ζωή. Μερικοί άνθρωποι είναι τολμηροί και δεν διστάζουν να αναμετριθούν με τον θάνατο και να δουν τι κρύβεται πίσω από αυτόν, ενώ άλλοι φοβούνται και ψάχνουν να βρουν ένα στήριγμα για να τους υψώσει το ηθικό. Το θέμα αυτό, πιστεύω, δεν απασχολεί μόνο τον αφηγητή αλλά και τους περισσότερους ανθρώπους. Οι επιλογές, όμως, που διαλέγει ο καθένας για να τοναντιμετωπίσει, διαφέρουν. Άλλοι αντιμετωπίζουν τον θάνατο κατάματα χωρίς φόβο, άλλοι αποδέχονται το γεγονός ότι κάποια στιγμή θα συμβεί και άλλοι τον επιδιώκουν για προσωπικούς λόγους.

Unknown είπε...

5) Πάνω στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη υπάρχει μια επιγραφή που χαράχθηκε"Δεν ελπίζω τίποτα. Δε φοβούμαι τίποτα. Είμαι λέφτερος".

Αύτη η επιγραφή δείχνεi οτι ο Νίκος καζαντζάκης ένιωθε σαν να ήταν κρατούμενος στην κανονική του ζωή και τώρα που πέθανε νιώθει απελευθερωμένος.Κατά την γνώμη μου,θα συμφωνήσω γιατί ίσως ένιωθε πιεσμένος και με αυτές της φράσης έδειξε το πως αισθάνονταν.

9) Ο αφηγητής επηρεάζεται από τα λόγια του Ζορμπά οτι δεν έχει καθόλου τρέλα έτσι αφού βλέπει όλη την καταστροφή και σκεπτόμενος τα λόγια του Ζορμπά ζητα από τον Ζορμπά να του μάθει να χορεύει και μετά αρχίζει να χαμογελάει...Η διάθεση του αφηγητή για χορό δείχνει οτι είναι χαρούμενος. ο χορός εκφράζει για τον Ζορμπά αλλά και για τον αφηγητή μια ξεγνοιασιά και μια χαλάρωση έτσι και οι δυο απολαμβάνουν τον χορό.

Unknown είπε...

7. Το ψέμα είναι ανανδρία.: Ο Ν. Καζαντζάκης θέλει να πει ότι το ψέμα είναι αποτέλεσμα της ανικανότητας ή του φόβου κάποιου ανθρώπου να εκφράσει την αλήθεια και να υποστεί τις συνέπειες που ενδεχομένως θα προκύψουν. Ο σωστός δρόμος είναι ο ανήφορος.: Ο Ν. Καζαντζάκης θέλει να τονίσει ότι ο σωστός δρόμος είναι αυτός που σε δυσκολεύει γιατί έτσι σε κάνει καλύτερο. Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα.: Ο Ν. Καζαντζάκης με αυτό το ρητό εννοεί ότι ο κάθε άνθρωπος έχει όλα τα αγαθά και εργαλεία που χρειάζεται για να χτίσει τον καλύτερο για αυτόν κόσμο και να ζήσει την ζωή που έχει ονειρευτεί.

Valter Padmol (Gregory Frasfert) είπε...

9. Γενικότερα ο χορός εκφράζει την προσωπικότητα του ανθρώπου.Για τον Ζορμπά, ο χορός βοηθάει κάποιον στο να ξεχάσει της υποχρεώσεις και τα προβλήματα του.Μετά την αποτυχία του εναέριου σιδηροδρόμου, ο αφηγητής ζητάει από τον Ζορμπά να του μάθει πως να χορεύει.Ανταποκρίνοντας την επιθυμία του με ευχάριστη διάθεση,ο Ζορμπάς δείχνει στον Καζαντζάκη τα πρώτα του χορευτικά βήματα.Ακολουθώντας και αυτός χαρούμενος αρχίζει να μπαίνει στο ρυθμό του χορού ξεχνώντας έτσι τα γεγονότα που προκλήθηκαν εκείνη την ημέρα.Έτσι και οι δυο τους κατέληξαν να γλεντάν ξένοιαστε χαμένη στον δικό τους κόσμο.

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Σωστός. Θα συμπλήρωνα ότι ο χορός για τον Ζορμπά/Καζαντζάκη είναι η έκφραση του διονυσιακού, της ίδιας της ζωής.

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Με δυσκολεύεις λίγο. Γιατί είναι κακό να ελπίζουμε; Ή σε ποιες περιπτώσεις είναι κακό; Ο Καζαντζάκης δεν ήταν ένας καθημερινός άνθρωπος. Είχε διανύσει μια μεγάλη πνευματική τροχιά και οι απόψεις του έχουν ένα ειδικό βάρος. Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνούμε πάντα με τους "μεγάλους". Είναι καλύτερο να βρισκόμαστε σε μια διαλεκτική και δημιουργική σχέση μαζί τους.

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Καλές επιλογές. Εσένα ποια σε εκφράζει περισσότερο. Θα μας άρεσε να σε ακούσουμε/διαβάσουμε σε μια εκτενέστερη ανάπτυξη κάποιας καζαντζακικής ρήσης.

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Σωστός. Το μεταφυσικό αυτό ζήτημα είναι σχεδόν σύμφυτο στον πολιτισμό όλων των λαών και απ' ό,τι φαίνεται δεν υπάρχει εύκολη και πειστική απάντηση.

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Χωρίς να είσαι λάθος, θα έλεγα ότι θέλει περισσότερο ψάξιμο το ζήτημα. Δηλ.:
α) Πώς σχετίζεται η ελευθερία με την ελπίδα και τον φόβο; Πόσο ανθρώπινη μπορεί να είναι αυτή η πνευματική κατάκτηση;
β) Μοιάζει ρεαλιστικό μετά την οικονομική (+) καταστροφή να χαλαρώνει κάποιος χορεύοντας; Μήπως ο χορός θέλει να δείξει κάτι άλλο;

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Σε βρίσκω σωστή. Όμως στην απάντησή σου στην 5η ερώτηση θα πρόσθετα ότι η ελπίδα και η πίστη θα πρέπει να συνοδεύονται από τον αγώνα, τη δράση του ανθρώπου και όχι απλώς την ελπίδα μιας άνωθεν βοήθειας. Όσο για την 7η ερώτηση, συμφωνώντας μαζί σου θα έλεγα ότι στη ζωή θα πρέπει να λέμε ένα μεγάλο ΝΑΙ, να είμαστε θετικοί και να έχουμε συνείδηση της πεπερασμένης φύσης μας, οπότε να είμαστε πιο προσγειωμένοι στο παιχνίδι της ζωής και να την χαιρόμαστε.

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Νίκο, συμφωνώ μαζί σου. Στην 5η ερώτηση, ως προς την ελπίδα καλά τα λες. Αλλά ως προς τον φόβο; Γιατί είναι ελεύθερος (σύμφωνα με τον Καζαντζάκη) όποιος δεν φοβάται; Στην 7 ερώτηση είναι ενδιαφέρουσες οι επιλογές σου, αλλά, δεν υποστήριξες δεόντως τη συγκεκριμένη ρήση. Πώς εννοείς την πειθαρχία; Πειθαρχία σε ποιον και με ποιες προϋποθέσεις;

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Κώστα, επέλεξες μια δύσκολη ερώτηση, και απάντησες πολύ καλά. Όντως, η ποίηση, όπως και γενικά η τέχνη, δεν δίνουν απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα. Αλλά αυτό δεν το κάνει ούτε η φιλοσοφία. Και η επιστήμη που το προσπαθεί βασίζεται στο πείραμα, τα πολλά λάθη και την εξελισσόμενη εμπειρία. Μα ούτε κι αυτή μπορεί να μιλήσει με ασφάλεια για τα σημαντικά. Ίσως και να μην υπάρχουν απαντήσεις, ή έστω τελικές και σίγουρες. Σημασία όμως έχει εμείς να νοηματοδοτούμε τα πράγματα και την ίδια τη ζωή, και να της δίνουμε αξία και περιεχόμενο. Αυτό κάνει κατ' εξοχήν η ποίηση (ως μορφή τέχνης και δημιουργίας).

Γιώργος Αποστολίδης είπε...

Όλες οι επιλογές αποφθεγμάτων πολύ καλές. Ποια σου πάει περισσότερο;

Valter Padmol (Gregory Frasfert) είπε...

Βασικά τώρα που το ξανασκέφτομαι, όντως δεν είναι καθόλου λάθος κάποιος να ελπίζει..άπλα νόμιζα πως όταν κάποιος ελπίζει σε κάτι δεν προσπαθεί να το επιτύχει.